Object
Title: Wybrane parametry zdrowia jamy ustnej oraz możliwości wykorzystania testu lusterkowego w ocenie suchości jamy ustnej : na przykładzie grupy seniorów Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego w Krakowie
Abstract:
Wstęp: Proces globalnego starzenia się populacji postępuje i nabiera dynamiki, a kluczowym parametrem tego procesu jest jego jakość. Prowadzi to do coraz większego znaczenia odpowiedniej opieki, w tym stomatologicznej, nad starzejącym się społeczeństwem. Celem pracy było zbadanie różnic w stanie zdrowia jamy ustnej między mieszkańcami Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego w Krakowie i uczestnikami 3-miesięcznego turnusu rehabilitacyjnego Dziennego Domu Opieki Medycznej oraz ocena przydatności testu lusterkowego w rozpoznaniu suchości jamy ustnej - ważnego czynnika ryzyka pogorszenia stanu zdrowia jamy ustnej. Materiał i metody: W badaniu wzięło udział 80 pacjentów, 50 pensjonariuszy ZOL oraz 30 uczestników 3- miesięcznego turnusu rehabilitacyjnego ODOM. Seniorzy zostali poddani badaniu ankietowemu oraz klinicznemu. Badanie ankietowe miało na celu zebranie informacji na temat płci, wieku, czasu pobytu w ZOL w Krakowie oraz wartości wskaźnika Mini Mental State Examination. Analizie podlegała samodzielność wykonywania czynności higienicznych oraz częstość oczyszczania zębów oraz protez. Seniorzy ankietowani byli pod kątem dolegliwości ze strony jamy ustnej oraz dolegliwości związanych z zaburzeniami wydzielania śliny. Oceniono zależność między występowaniem dolegliwości związanych z zaburzeniami wydzielania śliny, a długością pobytu w ZOL. Badana grupa ankietowana była również pod kątem ; nasilenia dolegliwości bólowych ze strony jamy ustnej i związanych z zaburzeniami wydzielania śliny wyrażonej przy pomocy Wizualnej Skali Analogowej (V AS). Przy pomocy kwestionariusza Foxa dokonano subiektywnej oceny suchości jamy ustnej. Analizie podlegała również liczba i rodzaj przyjmowanych leków. W części badania klinicznego została przedstawiona charakterystyka braków zębowych (FDI, 1970). Do oceny higieny jamy ustnej wykorzystany został Plaque Index (PI Silness & Loe 1964), a do oceny stanu klinicznego przyzębia brzeżnego Gingival Index (Gł, Loe & Silness 1963). Badaniu klinicznemu podlegał rodzaj użytkowanego uzupełnienia protetycznego, a analiza higieny ruchomych uzupełnień protetycznych została wykonana z użyciem wskaźnika Ambjornsena (1982). Ocena występowania stomatopatii protetycznych została wykonana z użyciem klasyfikacji Newtona (1962), a patologii błon śluzowych jamy ustnej za pomocą klasyfikacji R. Górskiej (2011). Od pacjentów został pobrany również materiał do badania mykologicznego z błony śluzowej jamy ustnej. Kliniczna ocena objawów suchości jamy ustnej wykonana została z użyciem skali Challacombe'a (2011), na podstawie której został obliczony wynik Clinical Orał Dryness Score. Dodatkowo wykonany został test z użyciem lusterka stomatologicznego celem oceny oporu błony śluzowej policzka przy przesuwaniu lusterka po jego wewnętrznej powierzchni. Uzyskany ; wynik podlegał ocenie występowania zależności z wybranymi parametrami badania ankietowego. Wyniki: A. Część ankietowa Dominującą grupą seniorów były kobiety: 70% DDOM, 62% ZOL. Średnia wieku kobiet przebywających w DDOM wynosiła 72,9 lat, podczas gdy w ZOL 78,2. Wśród mężczyzn wartości te odpowiednio wynosiły 70,6 oraz 66,5 lat. Średni czas pobytu w ZOL wynosił około 3,2 roku. Porównanie uczestników turnusu rehabilitacyjnego DDOM i mieszkańców ZOL z wykorzystaniem MMSE nie wykazało istotnych statystycznie różnic (średnia DDOM= 25,8; ZOL=25,0). Wśród seniorów 68% wykonywało czynności higieniczne związane z jamą ustną oraz protezami 1 raz dziennie lub rzadziej. Między miejscem pobytu a częstością zabiegów higienizacyjnych wykazano zależność istotną statystycznie na korzyść pacjentów ODOM. Suchość, zaburzenia smaku oraz trudności w przyjmowaniu pokarmów i pieczenie błony śluzowej były objawami towarzyszącymi seniorom, a ich częstość nie zależała od rodzaju opieki. Częstość pieczenia błony śluzowej i trudność z użytkowaniem uzupełnień protetycznych wzrastała wraz z czasem pobytu w ZOL. Analiza wyników kwestionariusza Foxa nie wykazała różnic istotnych statystycznie między badanymi grupami. Najczęściej zgłaszanymi dolegliwościami w obu grupach było wrażenie zbyt dużej lub malej ilości śliny oraz potrzeba picia płynów w trakcie żucia suchych pokarmów. Pacjenci senioralni zagrożeni by ; li skutkami ubocznymi wielolekowości, która zwiększała ryzyko występowania suchości jamy ustnej oraz zaburzeń smaku. Seniorzy o wyższym nasileniu suchości jamy ustnej wykazywali częściej pieczenie błony śluzowej i trudności w przyjmowaniu pokarmu. B. Część kliniczna Częstość występowania braków zębowych była wyższa wśród mieszkańców ZOL niż DDOM. Rozmieszczenie pozostałych w jamie ustnej zębów w obu grupach odpowiadało ujściom dużych gruczołów ślinowych. W badanej grupie seniorów zaobserwowano, że osoby w pewnym stopniu uzależnione od pomocy innych prezentowały higienę jamy ustnej na niższym poziomie, a wartość PI i Gł osiągały wśród nich częściej wyższe wartości. Wśród pensjonariuszy z uczuciem suchości jamy ustnej występowały częstsze złogi płytki nazębnej. Uzupełnienia protetyczne posiadało 71,2% pacjentów. Najczęściej stosowanym typem były uzupełnienia ruchome śluzówkowe. Analiza z wykorzystaniem wskaźnika Ambjornsena wskazała, że 72% pensjonariuszy z dodatnim wynikiem mykologicznym miało nieodpowiednią higienę protez. Dominującą postacią stomatopatii było stadium 1 oznaczające różowe punkty przekrwienia błony śluzowej. Wśród pacjentów senioralnych najczęstszym typem zmian były zmiany czerwone i białe, a miejscem ich występowania błona śluzowa języka i czerwieni warg. Najczęściej izolowanym gatunkiem grzybów był candida albicans (89%) i candida glabrata (39%). W ponad połow ; ie przypadków (51 %) izolowany był więcej niż 1 gatunek. Infekcja grzybicza jamy ustnej często toczyła się bez towarzyszących objawów subiektywnych, przez co większość pacjentów diagnozowanych było w późnym okresie. Stężenie grzybów w wymazie mykologicznym nie wykazywało zależności istotnych statystycznie ze stadium rozwoju stomatopatii protetycznych zgodnie z klasyfikacją Newtona. Dodatni wymaz mykologiczny zwiększał ryzyko zmian czerwonych, a wśród pacjentów ze wzrostem obfitym i bardzo obfitym zauważalny był wzrost zmian białych na języku. Pieczenie błony śluzowej oraz problemy z przyjmowaniem pokarmów częściej występowały wśród seniorów z wyższymi wynikami CODS. Badania wykazały korelacje pomiędzy wynikiem testu lusterkowego i zaburzeniami smaku, problemami z przyjmowaniem pokarmów, nasileniem bólu oraz liczbą przyjmowanych leków. Wnioski: Higiena jamy ustnej seniorów była niezadowalająca bez względu na miejsce pobytu. Wskazuje to na konieczność edukacji seniorów i ich opiekunów w tym zakresie. Na szczególną uwagę zasługiwały osoby zależne od opieki. Niedobór śliny był główną przy czyną dyskomfortu w czasie przyjmowania pokarmów, użytkowania uzupełnień protetycznych oraz pieczenia błony śluzowej jamy ustnej w obu grupach. Istnieje potrzeba edukacji pacjentów w zakresie przeciwdziałania dokuczliwym objawom suchości. Czas pobytu w ZOL i wielolekowość zwiększały ryzyko rozwoju ; suchości jamy ustnej. Istnieje potrzeba analizy przez personel medyczny przyjmowanych leków i ich redukcji (tzw. przeglądy lekowe) w celu uniknięcia efektów ubocznych polipragmazji. Pacjenci długo przebywający w ZOL powinni być szczególnie monitorowani pod kątem rozwoju polekowej suchości jamy ustnej. Test lusterkowy może być prostym badaniem umożliwiającym wykrycie suchości jamy ustnej i podjęcie kroków eliminujących jej przyczyny oraz następstwa. Podjęcie działań wpływających na zwiększenie wydzielania śliny może przyczynić się do dłuższego zachowania własnego uzębienia (zachowanie uzębienia w lokalizacji ujść dużych gruczołów ślinowych), poprawy higieny jamy ustnej i eliminacji dotkliwych, subiektywnych objawów jej niedoboru.
Place of publishing:
Level of degree:
Degree grantor:
Rada Dyscypliny Nauki medyczne
Promoter:
Date issued:
Identifier:
Call number:
Language:
Access rights:
Object collections:
Last modified:
Jan 16, 2025
In our library since:
Jan 16, 2025
Number of object content hits:
0
Number of object content views in PDF format
0
All available object's versions:
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/5184
Show description in RDF format:
Show description in OAI-PMH format:
| Edition name | Date |
|---|---|
| ZB-141627 | Jan 16, 2025 |
Objects
Similar
Michalak, Piotr
Szczeklik, Katarzyna
Waligóra, Joanna
Obuchowicz, Barbara
Królczyk, Jarosław
Macikowska, Katarzyna
Szupiany-Janeczek, Teresa
Rozwadowski, Maciej
