Abstract:

Ustawa o Zawodach Lekarza i Lekarza Dentysty (UoZLiLD) nakłada na lekarza obowiązek ordynowania leków dopuszczonych do obrotu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. O dopuszczeniu leku do obrotu decyduje Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych na podstawie Charakterystyki Produktu Leczniczego (ChPL), która zawiera między innymi wskazania do leczenia. Przepisując pacjentowi lek poza wskazaniem ujętym w ChPL (ordynacja „off-label”), w świetle Ustawy - Prawo Farmaceutyczne (UPF) i UoZLiLD lekarz podejmuje „eksperyment medyczny”, co pociąga za sobą ryzyko konsekwencji prawnych i finansowych. Ponadto ordynacja leków „off-label” z reguły skutkuje brakiem refundacji leku.Cel: Celem pracy była analiza zgodności wskazań określonych w ChPL leków zarejestrowanych w Polsce do leczenia chorób z kręgu wyprysku z aktualnymi wytycznymi ekspertów oraz dowodami naukowymi skuteczności terapeutycznej rekomendowanych i zarejestrowanych leków. Uwzględniono ponadto politykę refundacji analizowanych leków. ; Materiał i metody: Analizą objęto opublikowane w ostatnich 10 latach wytyczne polskich i międzynarodowych grup ekspertów dotyczące leczenia chorób z kręgu wyprysku. Skonfrontowano je z ChPL rekomendowanych leków i wyłoniono te, które miały wskazanie rejestracyjne do leczenia danego typu wyprysku. Następnie wykonano przegląd systematyczny wyników opublikowanych badań klinicznych skuteczności rekomendowanych lub zarejestrowanych leków, ocenę jakości opublikowanych badań przeprowadzono z użyciem systemu GRADE. Wyłoniono rozbieżności między rekomendacjami ekspertów i wskazaniami określonymi w ChPL. Przeanalizowano również zasady refundacji leków rekomendowanych lub zarejestrowanych do leczenia chorób z kręgu wyprysku. Wyniki: Do analizy włączono 20 rekomendacji ekspertów, 565 ChPL, a ponadto 90 opublikowanych badań skuteczności leków rekomendowanych przez ekspertów i jednocześnie zarejestrowanych w Polsce do leczenia chorób z kręgu wyprysku, 85 badań skuteczności leków rekomendowanych przez ekspertów, ale nie zarejestrowanych w Polsce do leczenia wyprysku oraz 3 badania skuteczności leków nierekomendowanych, ale zarejestrowanych w Polsce do leczenia określonego typu wyprysku. Spośród leków rekomendowanych przez ekspertów do leczenia wyprysku atopowego (AE), w Polsce do obrotu dopuszczone było 387 produktów leczniczych zawierających 38 substancji farmakologicznych, a ponadto 20 emolientów i 77 szczepionek do immunoterapii alergenowej. Wskazanie rejestracyjne do leczenia AE miały 84 produkty lecznicze zawierające 25 substancji czynnych, a także 5 emolientów. Spośród produktów leczniczych rekomendowanych przez ekspertów do leczenia AE, a zarazem zarejestrowanych w tym wskazaniu, badania kliniczne wysokiej lub średniej jakości potwierdzały skuteczność składników aktywnych 36 produktów, w tym 2 miejscowych inhibitorów kalcyneuryny (pimekrolimus – 3 produkty lecznicze; takrolimus – 2 produkty lecznicze), doustnej ; cyklosporyny (12 produktów leczniczych) oraz 19 spośród 45 zarejestrowanych w tym wskazaniu miejscowych preparatów glikokortykosteroidów (mGKS), zawierających 5 substancji aktywnych: dipropionian betametazonu, furoinian mometazonu, maślan hydrokortyzonu, propionian flutikazonu i propionian klobetazolu. Refundacją objęte było 30 produktów leczniczych zarejestrowanych do leczenia wyprysku atopowego (11 substancji aktywnych), spośród nich 19 produktów leczniczych zawierało jedną z 5 substancji aktywnych o skuteczności w leczeniu AE potwierdzonej badaniami wysokiej lub średniej jakości (furoinian mometazonu, maślan hydrokortyzonu, propionian flutikazonu, propionian klobetazolu, cyklosporyna). Zatem w terapii wyprysku atopowego było dostępnych w Polsce 19 produktów leczniczych, które jednocześnie były rekomendowane przez ekspertów, zarejestrowane do leczenia AE, miały skuteczność w tym wskazaniu potwierdzoną wysokiej lub średniej jakości dowodami naukowymi i były refundowane. Spośród produktów leczniczych dopuszczonych do obrotu w Polsce, lecz niezarejestrowanych do leczenia wyprysku atopowego, dostępne było 51 preparatów zawierających 7 substancji aktywnych (dipropionian betametazonu, furoinian mometazonu, maślan hydrokortyzonu, propionian klobetazolu, azatiopryna, loratadyna, feksofenadyna) i 24 szczepionki do immunoterapii alergenowej (roztocze kurzu domowego) o skuteczności w leczeniu AE potwierdzonej badaniami wysokiej lub średniej jakości. Spośród leków rekomendowanych przez ekspertów do leczenia alergicznego wyprysku kontaktowego (ACD), dopuszczonych do obrotu w Polsce było 148 produktów leczniczych zawierających 26 substancji aktywnych, a ponadto 20 emolientów. Z tej puli, 40 produktów leczniczych zawierających 12 substancji aktywnych i 3 emolienty miały wskazanie rejestracyjne w ChPL do leczenia tej choroby. Spośród leków rekomendowanych przez ekspertów i dopuszczonych do obrotu w Polsce, żaden nie zawierał substancji aktywnej o skuteczności w leczeniu ACD potwierdzonej ; badaniami klinicznymi wysokiej lub średniej jakości. Tym samym żaden spośród 11 produktów leczniczych refundowanych we wskazaniu „alergiczny wyprysk kontaktowy” (4 substancje czynne) nie zawierał substancji aktywnej o skuteczności w leczeniu ACD potwierdzonej w badaniach klinicznych co najmniej średniej jakości. Spośród produktów leczniczych dopuszczonych do obrotu w Polsce, lecz niezarejestrowanych do leczenia alergicznego wyprysku kontaktowego, 5 preparatów zawierało 1 substancję aktywną (takrolimus) o skuteczności w leczeniu ACD potwierdzonej badaniami średniej jakości. Spośród leków rekomendowanych przez ekspertów do leczenia łojotokowego zapalenia skóry (SD), do obrotu w Polsce dopuszczonych było 185 produktów leczniczych zawierających 27 substancji aktywnych, w tej liczbie 68 produktów leczniczych zawierających 19 substancji aktywnych miało wskazanie rejestracyjne do leczenia SD. Spośród leków rekomendowanych i zarejestrowanych do leczenia łojotokowego zapalenia skóry, substancje aktywne o potwierdzonej badaniami wysokiej lub średniej jakości skuteczności w leczeniu SD zawierało 18 produktów leczniczych, w tym 11 miejscowych preparatów ketokonazolu, 3 miejscowe preparaty cyklopiroksolaminy oraz 4 spośród 32 zarejestrowanych w tym wskazaniu miejscowych preparatów GKS (1 substancja czynna: acetonid fluocynolonu). Spośród produktów leczniczych dopuszczonych do obrotu w Polsce, lecz niezarejestrowanych do leczenia łojotokowego zapalenia skóry, 24 preparaty zawierały 3 substancje aktywne (cyklopiroksolamina, pimekrolimus, doustna terbinafina) o skuteczności w leczeniu SD potwierdzonej badaniami wysokiej lub średniej jakości. Refundacja we wskazaniu "łojotokowe zapalenie skóry" obejmowała 6 miejscowych preparatów GKS (4 substancje czynne – skuteczność żadnej z nich nie była przedmiotem badań o wysokiej lub średniej jakości) oraz 9 ogólnych preparatów GKS (4 substancje czynne, żadna nie miała potwierdzonej skuteczności). Spośród leków ; rekomendowanych przez ekspertów do leczenia wyprysku rąk, do obrotu w Polsce dopuszczone były 382 produkty lecznicze zawierające 41 substancji aktywnych, a także 20 emolientów. Z tej puli zaledwie 6 miejscowych preparatów GKS zawierających 2 substancje aktywne (betametazon i walerianian diflukortolonu), 1 doustny preparat retinoidu alitretinoiny oraz 1 emolient miały wskazanie rejestracyjne do leczenia tej choroby. Dowody naukowe wysokiej lub średniej jakości potwierdzające skuteczność leczenia wyprysku rąk opublikowano tylko dla jednej substancji czynnej (doustna alitretinoina, dowody wysokiej jakości) obecnej w 1 produkcie leczniczym zarejestrowanym do leczenia wyprysku rąk. Żaden lek nie był objęty refundacją we wskazaniu "wyprysk rąk". Wśród produktów leczniczych dopuszczonych do obrotu w Polsce, lecz niezarejestrowanych do leczenia wyprysku rąk, żaden produkt leczniczy nie zawierał substancji aktywnej o skuteczności w tym wskazaniu potwierdzonej badaniami wysokiej lub średniej jakości. Niniejsza analiza wykazała ponadto, że dla niektórych chorób z kręgu wyprysku nie było ani wytycznych gremiów eksperckich, ani leków zarejestrowanych w danym wskazaniu.Wnioski: Występują znaczne rozbieżności między rekomendacjami ekspertów dotyczącymi farmakoterapii chorób z kręgu wyprysku i dowodami naukowymi skuteczności rekomendowanych leków a dopuszczalnym w Polsce zakresem ich stosowania określonym w ChPL. Charakterystyki Produktów Leczniczych nie odzwierciedlają aktualnego stanu wiedzy medycznej, dlatego dla dobra pacjentów niezbędne jest wypracowanie akceptowanych przez wszystkich uczestników systemu ochrony zdrowia ramowych zasad postępowania lekarskiego, opartych na dowodach naukowych skuteczności i bezpieczeństwa oraz analizie efektywności kosztowej leków.

Place of publishing:

Kraków

Level of degree:

2 - studia doktoranckie

Degree discipline:

farmacja ; farmakologia

Degree grantor:

Uniwersytet Jagielloński. Collegium Medicum. Wydział Farmaceutyczny.

Promoter:

Radosław Śpiewak

Date issued:

2013

Format:

application/pdf

Identifier:

oai:dl.cm-uj.krakow.pl:3664

Call number:

ZB-120302

ControlNumberVIRTUA:

click here to follow the link

Language:

pol

Access rights:

tylko w bibliotece

Location of original object:

Biblioteka Medyczna Uniwersytetu Jagiellońskiego- Collegium Medicum