Object
Title: Stężenie greliny w surowicy krwi u osób zdrowych oraz pacjentów z rakiem jelita grubego
Abstract:
Rak jelita grubego (RJG) jest jednym z najczęstszych nowotworów występujących w populacji ludzkiej. Wśród czynników wpływających na ryzyko zachorowania na RJG można wymienić czynniki epidemiologiczne, jelitowe oraz dietetyczne. Nadal jednak trwają poszukiwania czynników, które połączyłyby te wszystkie ogniwa w logiczną całość. Jednym z takich czynników mógłby być odkryty w 1999 roku 28-aminokwasowy hormon nazwany greliną. Funkcja tego peptydu w organizmie jest nadal przedmiotem intensywnych badań. Jego szeroka dystrybucja wskazywać może na wielokierunkowe działanie. Dotychczas opublikowane w literaturze badania przemawiają za możliwym pośrednim lub bezpośrednim udziałem greliny w procesach karcynogenezy raka jelita grubego i innych nowotworów. Nie prowadzono jednak dotychczas szczegółowych badań dotyczących stężenia i/lub zmian stężenia greliny w surowicy krwi u ludzi z RJG. Hipoteza badawcza: Na podstawie opublikowanych wyników badań można przypuszczać, że grelina może być pierwotnym lub wtórnym czynnikiem ryzyka rozwoju raka jelita grubego, a jej stężenie i/lub zmiany stężenia w surowicy krwi różnią się pomiędzy grupą osób zdrowych oraz z rakiem jelita grubego. Cel: Celem podjętego badania była ocena przydatności oznaczenia stężenia greliny w surowicy krwi u chorych z rakiem jelita grubego poprzez porównanie stężenia greliny w grupie kobiet i mężczyzn: ; na czczo u pacjentów z RJG i osób zdrowych, po podaniu mieszaniny długołańcuchowych kwasów tłuszczowych oraz przed i po zabiegu operacyjnym. Porównywano również stężenie greliny w grupach podzielonych ze względu na lokalizację RJG, jego zaawansowanie kliniczne, zróżnicowanie komórek, brak lub obecność komórek raka śluzowotwórczego. Ponadto, oceniano korelację stężenia greliny z wybranymi parametrami oceniającymi stan odżywienia, stężeniem antygenu karcynoembrionalnego (CEA) oraz leptyny w surowicy krwi pacjentów z RJG. Materiał i metodyka: Do badań włączono 47 pacjentów z RJG (23 mężczyzn i 22 kobiet) oraz 37 zdrowych osób stanowiących grupę kontrolną. Średni wiek pacjentów z RJG wyniósł 68,1 (36-85) lat, a osób zdrowych 40,4 (22-67) lat. Wśród spełniających kryteria włączenia oraz wyłączenia osób z RJG pełny protokół badania przeprowadzono u 31 chorych. U 16 pacjentów z powodu przyczyn techniczno-metodologicznych wykonano oznaczenie stężenia greliny na czczo przed- oraz w 7. dobie po zabiegu operacyjnym. Pełny protokół badania obejmował oznaczenie przedoperacyjnego stężenia greliny na czczo w surowicy krwi, a następnie 60 oraz 120 min po doustnym podaniu 100 ml mieszaniny długołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Dodatkowo oznaczano przedoperacyjne stężenie leptyny oraz stężenie greliny na czczo w surowicy krwi w 7. dobie po zabiegu operacyjnym. U wszystkich ; pacjentów dokonywano oceny wybranych parametrów stanu odżywienia, lokalizacji, stopnia zaawansowania i zróżnicowania RJG oraz poziomu przedoperacyjnego CEA. Do pomiaru poziomu greliny i leptyny wykorzystywano dostępne komercyjnie zestawy RIA. Wśród pacjentów z RJG dominowała lokalizacja guza w odbytnicy - 40,4% przypadków. 23,4% raków lokalizowało się w esicy, w kątnicy 17%, zstępnicy 10,6%, wstępnicy 8,5% oraz w poprzecznicy 2,1%. Wszyscy chorzy badanej grupy byli operowani. U 3 pacjentów (6,4%) wykonano wycięcie miejscowe w technice TEM (Transanal Endoscopic Microsurgery), u 12 pacjentów (25,5%) hemikolektomię prawostronną, u 6 pacjentów (12,8%) hemikolektomię lewostronną, u 8 pacjentów (17,0%) sigmoidektomię, u 13 pacjentów (27,6%) niską przednią i międzyzwieraczową resekcję odbytnicy, kolektomię u 3 pacjentów (6,4%). U wszystkich ww. pacjentów zabieg był radykalny makroskopowo i mikroskopowo. We wszystkich przypadkach w pooperacyjnym badaniu histopatologicznym potwierdzono utkanie raka gruczołowego. Przeważały przypadki pT4 stanowiące 61,7% materiału, pT3 stanowiły 10,6%, pT2 17,1% oraz pT1 10,6%. U 26 pacjentów (55,3%) nie stwierdzono przerzutów w regionalnych węzłach chłonnych (pN0). U 10 (21,3%) stwierdzono przerzuty w 1-3 węzłach chłonnych (pN1). Z kolei u 11 osób (23,4%) stwierdzono powyżej 3 węzłów zmienionych przerzutowo (pN2). Histopatologicz ; na ocena stopnia zróżnicowania RJG wykazała przewagą raka o średnim stopniu zróżnicowania (G2) - 63,8% przypadków. Raki o wysokim stopniu zróżnicowania (G1) stanowiły 21,3%, natomiast o niskim stopniu zróżnicowania (G3) stanowiły 14,9% przypadków. Komórki raka gruczołowego śluzotwórczego wystąpiły w 40,4% przypadków. Wyniki: Wykazano, podobnie jak w dotychczas opublikowanych badaniach, statystycznie istotny spadek średniego stężenia greliny zarówno 60 oraz 120 min po doustnym podaniu 100 ml mieszaniny długołańcuchowych kwasów tłuszczowych w grupie kontrolnej kobiet jak i mężczyzn (odpowiednio p=0,001 i p=0,01 oraz p<0,001 i p<0,001). Świadczy to o prawidłowym doborze grupy kontrolnej i poprawności protokołu badań. W przeciwieństwie do grupy kontrolnej oraz grupy mężczyzn z RJG, w grupie kobiet z RJG nie stwierdzono statystycznie istotnego spadku średniego stężenia greliny zarówno po 60 min, jak i 120 min po doustnym podaniu 100ml mieszaniny długołańcuchowych kwasów tłuszczowych (p=0,08). Wykazano ponadto, że w grupie kobiet z RJG występował statystycznie istotny wzrost stężenia greliny na czczo po zabiegu operacyjnym (p=0,01), czego nie stwierdzono w grupie mężczyzn z tym nowotworem (p=0,2). Wykazano również statystycznie istotnie wyższe stężenie greliny na czczo w grupie zdrowych kobiet w porównaniu do grupy kobiet z RJG (p=0,048). Z kolei w grupie zdrow ; ych mężczyzn stężenie greliny na czczo było niższe w porównaniu do grupy pacjentów z RJG, ale różnica ta była statystycznie nieistotna. Porównano również pacjentów ze względu na płeć oraz wskaźnik masy ciała (BMI) zgodnie z wytycznymi WHO. Zgodnie z oczekiwaniami średnie stężenie greliny zarówno na czczo jak i po podaniu mieszaniny długołańcuchowych kwasów tłuszczowych było niższe w grupie pacjentów z nadwagą/otyłością (BMI>25 kg/m2) w porównaniu do grupy pacjentów z prawidłową masą ciała (BMI 18,5- 24,9 kg/m2), ale różnice w stężeniu greliny pomiędzy tymi grupami w danym punkcie czasu były statystycznie nieistotne. W grupie mężczyzn z RJG o prawidłowej masie ciała obserwowano statystycznie istotny spadek poziomu greliny po 120 min po doustnym podaniu 100ml mieszaniny długołańcuchowych kwasów tłuszczowych (p=0,04). W grupie mężczyzn z nadwagą/otyłością, z powodu małej wielkości grupy, nie obserwowano statystycznie istotnego spadku po tym czasie (p=0,27). Z kolei w grupie kobiet z RJG z prawidłową masą ciała oraz nadwagą/otyłością nie stwierdzono statystycznie istotnego spadku stężenia greliny w surowicy po 60 min i 120 min po doustnym podaniu 100ml mieszaniny długołańcuchowych kwasów tłuszczowych (p=0,85). Nie wykazano statystycznie istotnych różnic porównując stężenie greliny wśród pacjentów podzielonych na grupy ze względu na lokalizację guza. Dokonując ; takiego porównania z podziałem na płeć, stwierdzono statystycznie znamiennie mniejsze stężenie greliny w grupie kobiet w stosunku do mężczyzn z RJG zlokalizowanym w okrężnicy. Ponadto, nie stwierdzono statystycznie istotnej różnicy stężenia greliny w zależności od głębokości naciekania RJG pT (p=0,53), stopnia zajęcia węzłów chłonnych pN (p=0,95), braku lub obecności komórek raka śluzowotwórczego (p=0,6), zróżnicowania komórek RJG (p=0,36), stopnia zaawansowania kliniczopatomorfologicznego (p=0,98), stopnia zaawansowania wg klasyfikacji Dukesa w modyfikacji Astlera i Collera (p=0,96) oraz typu wykonanej operacji (p=0,33). Nie stwierdzono również korelacji stężenia greliny z wiekiem, wagą (w przeciwieństwie do grupy kontrolnej), wzrostem, całkowitą liczbą limfocytów we krwi, stężeniem albumin, białka, leptyny oraz antygenu karcynoembrionalnego w surowicy krwi. W analizie krzywej ROC w grupie kobiet stwierdzono, że wartość stężenia greliny na czczo w surowicy krwi może posłużyć do oceny ryzyka choroby przy punkcie odcięcia wynoszącym ≤18,43 pg/ml (czułość 37,5%, swoistość 95,2% przy wskaźniku wiarygodności 7,87). Z kolei analiza krzywej ROC dla zmian stężenia greliny po doustnym podaniu 100 ml mieszaniny długołańcuchowych kwasów tłuszczowych wykazała przydatność tego oznaczenia do oceny ryzyka wystąpienia raka jelita grubego w grupie kobiet przy punkcie od ; cięcia wynoszącym ≤ 1,68 (czułość 86,7%, swoistość 85,71% przy wskaźniku wiarygodności 6,1). Wnioski: Grelina może być jednym z pierwotnych czynników ryzyka rozwoju raka jelita grubego u kobiet ponieważ stwierdzono różnicę jej stężenia na czczo i po podaniu mieszaniny długołańcuchowych kwasów tłuszczowych pomiędzy grupą zdrowych kobiet oraz tych z RJG. Brak zależności stężenia greliny w surowicy krwi od stopnia zaawansowania klinicznego oraz stanu patomorfologicznego raka jelita grubego może świadczyć, że hormon ten wywiera swoje działanie w wczesnym okresie karcynogenezy tego nowotworu. Ponadto, rozwój nowotworu jelita grubego zaburza, obserwowaną w grupie zdrowych osób, korelację stężenia greliny z wskaźnikiem masy ciała. Wykazano, że operacyjne usunięcie raka jelita grubego nie wpływa na stężenie greliny w surowicy krwi co neguje wpływ samego nowotworu na występowanie obserwowanych zmian. Stwierdzone zmiany stężenia greliny mogą jednak zostać wykorzystane do oceny stopnia ryzyka raka jelita grubego u kobiet.
Place of publishing:
Level of degree:
Degree discipline:
choroby układu trawiennego ; onkologia
Degree grantor:
Promoter:
Date issued:
Identifier:
Call number:
Language:
Access rights:
Object collections:
Last modified:
Jun 26, 2023
In our library since:
Nov 21, 2012
Number of object content hits:
1 444
Number of object content views in PDF format
263
All available object's versions:
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/1053
Show description in RDF format:
Show description in OAI-PMH format:
| Edition name | Date |
|---|---|
| ZB-108275 | Jun 26, 2023 |
Objects
Similar
Kenig, Jakub
Matyja, Maciej
Kamińska, Alicja
Zub-Pokrowiecka, Anna
Klimkowska, Agnieszka
Hodorowicz-Zaniewska, Diana
