Wstęp: Wytrzeszcz złośliwy jest zespołem objawów okulistycznych związanych w 90% z nadczynnością tarczycy. W leczeniu wytrzeszczu złośliwego niezależnie od wyrównania funkcji tarczycy istnieje często konieczność zmniejszenia objętości obrzękłych tkanek wewnątrzoczodołowych. W tym celu stosuje się sterydoterapię, radioterapię, skojarzenie obu tych metod i dekompresję chirurgiczną oczodołów. Cel pracy: Celem pracy jest ocena skuteczności radioterapii wytrzeszczu złośliwego, ocena czynników wpływających na wyniki leczenia i weryfikacja wskazań do leczenia intensywnego. Materiał: W latach 2000 – 2003 u 121 chorych z wytrzeszczem złośliwym przeprowadzono leczenie napromienianiem okolic zagałkowych dawką całkowitą 20 Gy/ 10 frakcji wiązką fotonową o energii 6 MeV w Zakładzie Teleradioterapii Dziecięcego Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie Prokocimiu. U 116 chorych radioterapia była poprzedzona dożylną sterydoterapią (Solu Medrol) podawaną w dawce 2g/ tydzień przez 4 kolejne tygodnie. Tak więc 5 chorych było leczonych wyłącznie napromienianiem. Metodyka: U wszystkich pacjentów przeprowadzono badanie okulistyczne przed rozpoczęciem leczenia. Również wszyscy pacjenci przed rozpoczęciem leczenia napromienianiem mieli wykonaną indywidualną maskę pleksiglasową umożliwiającą wielokrotne i wierne odtwarzanie granic pól objętych wysoką dawką. Dla celów planowania leczenia ; wszystkim pacjentom wykonywano badanie tomografii komputerowej (CT) oczodołów. Technika napromieniania polegała na objęciu okolicy zagałkowej dwoma przeciwległymi, izocentrycznymi wiązkami tak, aby od strony soczewki tworzyły one wspólną linię. Struktury pozaoczodołowe chroniono indywidualnie osłonami wykonanymi ze stopu Wooda. Wymiary pola napromieniania mieściły się średnio w granicach 4 cm x 5 cm. Plan leczenia wykonywany był w systemie planowania leczenia 3 D - TMS Helaks. U 106/121 pacjentów wykonano CT okolic zagałkowych oraz badanie okulistyczne z wykorzystaniem skali NOSPECT po upływie 12 miesięcy po zakończeniu leczenia. (Z pozostałych 15 chorych 3 zmarło przed wizytą kontrolną, a 12 nie wyraziło zgody na badanie kontrolne). Na podstawie powyższych badań oraz oceny subiektywnej z uwzględnieniem parametrów takich jak: wiek, płeć, współistnienie cukrzycy, palenie tytoniu, poziom TSH i FT4 oceniono skuteczność radioterapii jako samodzielnej metody u 5 chorych, samodzielnej sterydoterapii dożylnej (sytuacja przed napromienianiem) u 101 chorych, metody skojarzonej (sterydoterapia z radioterapią) u 93 chorych (wyodrębnionych z grupy 101 chorych). Wyniki: W ocenie subiektywnej leczenie wyłącznie radioterapią nie zmniejszyło wytrzeszczu. Było najskuteczniejsze co do pieczenia i łzawienia. Na podstawie kontrolnego badania okulistycznego zaobserwowano popra ; wę w zakresie tkanek miękkich okołogałkowych, rogówki i ostrości widzenia. Na podstawie kontrolnego badania CT okolic zagałkowych stwierdzono poprawę dotyczącą nerwu wzrokowego oka prawego. W ocenie subiektywnej po leczeniu wyłącznie sterydoterapią dożylną u ponad 50% chorych nastąpiła poprawa wytrzeszczu, widzenia barw, ostrości widzenia i podwójnego widzenia. Na podstawie kontrolnego badania okulistycznego stwierdzono poprawę w zakresie tkanek miękkich okołogałkowych. Na podstawie kontrolnego badania CT okolic zagałkowych zaobserwowano zmniejszenie ilości tkanki tłuszczowej pozagałkowej oka lewego. Po leczeniu skojarzonym (sterydoterapia z następowym napromienianiem) nastąpiła ponad 70% subiektywna poprawa w postaci zmniejszenia wytrzeszczu, pieczenia i łzawienia, bólu i/lub wypychania gałek ocznych. W kontrolnym badaniu okulistycznym stwierdzono poprawę w zakresie tkanek miękkich i mięśni gałkoruchowych. Na podstawie kontrolnego badania CT okolic zagałkowych uzyskano poprawę w zakresie oka lewego dotycząca zmniejszenia ilości tkanki tłuszczowej pozagałkowej i nerwu wzrokowego. Zarówno wiek pacjentów, czas trwania objawów ocznych, palenie tytoniu w trakcie radioterapii, poziom TSH i FT4 nie wpływały na skuteczność leczenia skojarzonego. Z kolei pacjenci nie chorujący na cukrzycę odpowiadali na leczenie w zakresie objawów ocznych takich jak: wytrzeszcz, dwo ; jenie i pieczenie/ łzawienie oczu. Również płeć żeńska wpływała istotnie na lepszy efekt leczenia skojarzonego dotyczący zmniejszenia pieczenia/łzawienia. U 11/106 (10,4%) chorych w trakcie leczenia napromienianiem nastąpiło nasilenie łzawienia, rumień skóry, obrzęk powiek, podrażnienie spojówek, nasilenie podwójnego widzenia z pogorszeniem ostrości widzenia. Ostry odczyn popromienny miał charakter przemijający. Wnioski: 1. Skuteczność radioterapii jako wyłącznej metody leczenia wytrzeszczu złośliwego wydaje się być mniejsza niż napromienianie skojarzone z leczeniem sterydami. 2. Cukrzyca należy do czynników pogarszających rokowanie w wytrzeszczu złośliwym. 3. Niemal 92% chorych z wytrzeszczem złośliwym leczonych w Klinice Onkologii CM UJ w latach 2000-2003 spełniało kryteria do intensywnego leczenia.
Jul 20, 2022
Nov 21, 2012
17
0
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/978
Edition name | Date |
---|---|
ZB-107310 | Jul 20, 2022 |
Rawojć, Kamila
Pach, Radosław
Wręczycka-Cegielny, Patrycja