Receptory kainowe należą do rodziny jonotropowych receptorów kwasu glutaminowego, które pośredniczą w szybkiej pobudzającej transmisji synaptycznej w ośrodkowym układzie nerwowym. Są one zlokalizowane zarówno pre-, jak i postsynaptycznie, gdzie tworzą tetrametry z puli pięciu podjednostek (GluK1-5), które różnią się progiem aktywacji i właściwościami funkcjonalnymi. Mimo że selektywni antagoniści receptorów GluK1 są względnie dobrze poznani i scharakteryzowani, to wciąż brakuje narzędzi farmakologicznych do badań podjednostek GluK2 i GluK3. Ogólnym celem badań przedstawionych w niniejszej rozprawie doktorskiej była identyfikacja aktywnych i selektywnych ligandów receptora kainowego w grupie pochodnych chinoksalino-2,3-dionu, ze szczególnym uwzględnieniem ligandów selektywnych dla podjednostki GluK3, ocena właściwości farmakologicznych otrzymanych ligandów oraz przeprowadzenie wspomaganej komputerowo analizy zależności struktura-aktywność w celu wyjaśnienia fragmentów strukturalnych niezbędnych do osiągnięcia wysokiego powinowactwa i selektywności podjednostkowej. Cel ten został zrealizowany w ramach trzech projektów opisanych w czterech artykułach opublikowanych w czasopismach o zasięgu międzynarodowym, stanowiących poniższą rozprawę doktorską. Projekt 1 obejmował syntezę i ocenę farmakologiczną nowego radioliganda, [3H]-EM17. W ramach Projektu 2 opracowano serię 21 nowych N1-p ; odstawionych pochodnych chinoksalino-2,3-dionu, w których modyfikacje strukturalne ukierunkowane były na zwiększenie rozpuszczalności przy zachowaniu pełnej zdolności wiązania do receptorów kainowych. Pochodne zawierające grupy sulfamoilofenylowe w podstawniku N1 wykazały silne powinowactwo do receptorów GluK3, a wśród nich 7-imidazolilo-6-jodo pochodne chinoksalino-2,3-dionu okazał się najbardziej obiecujący pod względem rozpuszczalności, szczególnie w warunkach alkalicznych. W Projekcie 3 zaprezentowano serię 25 nowych 6-aryloetynylowych pochodnych chinoksalino-2,3-dionu, wśród których (N-(6-(imidazo[1,2-b]pirydazyno-3-ylitynylo)-2,3- diokso-3,4-dihydrochinoksalino-1(2H)-ylo)benzamid) wykazywał bezprecedensową, 400-krotną preferencję wiązania do receptorów GluK3 w stosunku do innych receptorów homomerycznych GluK1, GluK2, GluK5 i GluA2.
Rada Dyscypliny Nauki farmaceutyczne
26 lut 2025
26 lut 2025
0
0
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/5220
Nazwa wydania | Data |
---|---|
ZB-142195 | 26 lut 2025 |
Chałupnik, Paulina Anna
Chałupnik, Paulina Anna
Sudoł-Tałaj, Sylwia
Żuchowski, Grzegorz
Kołaczkowski, Marcin
Yuzlenko, Olga
Bajda, Marek
Łątka, Kamil