Object
Title: Próba określenia miejscowych czynników mających wpływ na powodzenie zabiegu resekcji wierzchołka korzenia zęba na podstawie przed- i pozabiegowego badania tomografii komputerowej wiązki stożkowej
Abstract:
W ostatnich latach chirurgia endodontyczna ewoluowała do mikrochirurgii endodontycznej. Ma to związek z rozwojem technik zabiegowych wykorzystujących powiększenie, oświetlenie o dużej mocy, wsteczną preparację ultradźwiękową, instrumentarium mikrochirurgiczne oraz wprowadzenie materiałów biokompatybilnych. Niezależnie od rozwoju istnieje jednak nadal niedobór danych opartych na dowodach, w odniesieniu do czynników mających wpływ na rokowanie zabiegu resekcji wierzchołka korzenia zęba, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że wiele z dostępnych badań przeprowadzonych było przed okresem szerokiego dostępu do tomografii komputerowej wiązki stożkowej. W literaturze, wśród czynników o potwierdzonym istotnym wpływie na powodzenie zabiegu resekcji wierzchołka korzenia zęba wymienia się: materiał do wstecznego wypełnienia (materiały biokompatybilne), ultradźwiękowe mikrokońcówki do wstecznej preparacji, zastosowanie techniki mikrochirurgicznej wykorzystującej mocne oświetlenie i powiększenie (mikroskopy, lupy), grupa zębowa czy zmiany około wierzchołkowe z objęciem bocznej powierzchni korzenia. Do czynnik ów, których wpływ na wynik leczenia jest niejednoznaczny należą m.in.: objętość i rozmiary zmiany za palnej, stopień destrukcji blaszek zbitych wyrostka zębodołowego, typ ograniczenia zmiany zapalnej, stopień wypełnienia kanału korzeniowego, zastosowanie sterowanej regeneracji kości, kąt o ; dcięcia czy głębokość preparacji wstecznej .Wprowadzenie tomografii komputerowej wiązki stożkowej (CBCT) do codziennej praktyki było jednym z kilku głównych czynników pływających na poprawę rokowania zabiegu resekcji wierzchołka korzenia zęba. Dane zebrane dzięki badaniu tomografii komputerowej wiązki stożkowej (m.in.: objętość zmiany zapalnej, stopień destrukcji blaszek kostnych wyrostka, wysokość blaszki zbitej na powierzchni policzkowej wyrostka) pozwalają na wykluczenie przypadków o gorszej prognozie, podnosząc dzięki temu wskaźnik powodzenia zabiegu resekcji. Największym ograniczeniem tego badania jest narażenie na promieniowanie (stosunkowo niskie dla tomografii komputerowej wiązki stożkowej, zwłaszcza dla małego pola obrazowania), które jednak jest co najmniej kompensowane przez możliwość bardzo dokładnego zbadania „czynników zależnych od zęba”, mających wpływ na rokowanie zabiegu resekcji oraz oceny procesu gojenia, które na tym poziomie jest niedostępne dla konwencjonalnych zdjęć rentgenowskich. Badanie CBCT daje możliwość ponownej, dokładnej oceny czynników, które do tej pory nie zostały jednoznacznie ocenione w literaturze, w kontekście ich wpływu na powodzenie zabiegu resekcji wierzchołka korzenia zęba. Celem pierwszego artykułu [Bieszczad D. et al. Factors Affecting the Success of Endodontic Microsurgery: A Cone-Beam Computed Tomography Study. J. Clin. Med. 2 ; 022, 11(14),3991] była ocena przedoperacyjnych, miejscowych czynników zmiany zapalnej („zależnych od zęba”) ocenia nych na podstawie przekrojów CBCT jako potencjalnych czynników prognostycznych zabiegu re sekcji wierzchołka korzenia zęba. Następujące czynniki „zależne od zęba” badane były na podstawie przedoperacyjnych skanów CBCT: objętość zmiany zapalnej, rozmiary zmiany zapalnej, umiejscowienie zmiany zapalnej, stopień destrukcji blaszek zbitych wyrostka zębodołowego, wysokość blaszki zbitej na powierzchni policzkowej wyrostka, stosunek zmiany zapalnej do sąsiadujących struktur anatomicznych, stopień wypełnienia kanału korzeniowego oraz stopień ograniczenia zmiany zapalnej. Dodatkowo badaniu poddane zostały czynniki „zależne od pacjenta” (wiek, płeć), przed zabiegowa objawowość zmiany zapalnej, zastosowanie sterowanej regeneracji kości oraz ich wpływ na wynik leczenia metodą resekcji wierzchołka korzenia zęba. Co najmniej 1 rok po zabiegu wynik resekcji został zakwalifikowany jako „powodzenie” lub „niepowodzenie”. Jako „powodzenie” kwalifikowano przypadki, w których w trakcie rocznego okresu obserwacji nie wystąpiły żadne objawy kliniczne (ból, przetoka, zaburzenie funkcji, wrażliwość opukowa zęba oraz palpacyjna wyrostka w miejscu operowanym), oraz radiologiczny stan pozabiegowy został określony jako „pełne wygojenie” lub „niepełne wygojenie”. Jako „niepowodzenie” zo ; stały zakwalifikowane przypadki ze statusem radiologicznym ocenionym jako „niepewne wygojenie” lub „niesatysfakcjonujące wygojenie” oraz/lub w okresie obserwacji wystąpiły jakiekolwiek objawy kliniczne. Status gojenia radiologicznego oceniany był przez dwóch badaczy na podstawie pozabiegowych skanów CBCT w oparciu o zmodyfikowaną klasyfikację 3D PENN, natomiast do oceny pozabiegowych zdjęć rentgenowskich wykorzystano kryteria Ruda i Molvena. Średni okres obserwacji wyniósł 2,75 roku. W tym czasie, wśród badanych 89 korzeni dziesięć przypadków (11,24%) zostało zakwalifikowanych jako „niepowodzenie”, a 79 jako „powodzenie” (88,76%). Zmiany przedoperacyjnie symptomatyczne [OR = 0,088 (95% CI 0,011-0,731); P = 0,024], zmiany okołowierzchołkowe z objęciem bocznej powierzchni korzenia [OR = 0,092 (0,021-0,402); P = 0,001] oraz związane z zębami trzonowymi [OR =0,153 (0,032- 0,732); P = 0,019] zostały uznane za negatywne czynniki prognostyczne w analizie jednoczynnikowej, podczas gdy zmiany z dużym wymiarem koronowo- korzeniowym [OR = 0,664 (0,477-0,926); P = 0,016], zmiany okołowierzchołkowe z objęciem bocznej powierzchni korzenia [OR = 0,058 (0,006-0,55); P = 0,013], oraz związane z zębami trzonowymi [OR = 0,047 (0,003-0,869); P = 0,04] zostały uznane za negatywne czynniki prognostyczne w analizie wieloczynnikowej. Średni współczynnik korelacji między klasowej (ICC2) dla zmienn ; ych jakościowych wyniósł 0,99 (95% CI 0,994-0,999), a dla zmiennych ilościowych współczynnik kappa wyniósł 0,947 (95% CI 0,702-1) co pokazuje znakomitą zgodność między badaczami oraz wskazuje na zasadność użycia CBCT zarówno w analizie zmian zapalnych oraz w ocenie procesu gojenia radiologicznego. Wiek, płeć oraz zastosowanie sterowanej regeneracji kości nie wykazały istotnego statystycznie wpływu na wynik leczenia. Podsumowując: zmiany zapalne symptomatyczne, zmiany okołowierzchołkowe z objęciem bocznej powierzchni korzenia, zmiany zapalne związane z zębami trzonowymi oraz z dużym rozmiarem koronowo- korzeniowym w sposób istotny pogarszają rokowanie zabiegu resekcji wierzchołka korzenia zęba. W drugim artykule [Bieszczad D. et al. Treatment-Related Factors Ąffecting the Success o f Endodontic Microsurgery and the Influence o f GTR on radiographic Healing-A Cone-Beam Computed Tomography Study. J. Clin. Med 2023,12(19), 6382] podstawowym celem badania była ocena wpływu czynników „zależnych od metody leczenia” (kąt resekcji, głębokość wypełnienia wstecznego, długość odciętego fragmentu korzenia, zastosowanie sterowanej regeneracji kości) ocenionych na podstawie przekrojów CBCT na wynik zabiegu resekcji wierzchołka korzenia zęba. Drugim celem tego retrospektywnego badania była ocena wpływu sterowanej regeneracji kości na stopień gojenia radiologicznego, uwzględniając wyjściowe pa ; rametry zmiany zapalnej (objętość zmiany zapalnej, umiejscowienie zmiany zapalnej, stopień destrukcji blaszek zbitych wyrostka zębodołowego), które zostały ocenione na podstawie przed zabiegowego CBCT. Do badania zakwalifikowano 161 korzeni. Celem oceny czynników „zależnych od metody leczenia” (kąt resekcji, głębokość wypełnienia wstecznego, długość odciętego fragmentu korzenia), zastosowano skany poza - biegowego badania CBCT. Pomiarów dokonano podwójnie (podobnie jak i innych pomiarów linowych, z przynajmniej 4- tygodniowymi odstępami czasowymi), a następnie wyciągnięto z nich średnią, która została użyta w dalszej analizie. Status gojenia radiologicznego był oceniony przez dwóch badaczy na podstawie pozabiegowego CBCT (wykonanego przynajmniej 12 miesięcy od za biegu) w oparciu o zmodyfikowaną klasyfikację 3D PENN. Co najmniej 1 rok po zabiegu wynik re sekcji został zakwalifikowany jako „powodzenie” lub „niepowodzenie”. Średni okres obserwacji w tym badaniu wyniósł 3,17 roku. W tym czasie 18 przypadków (11,18%) zostało zakwalifikowanych jako „niepowodzenie”, a 143 jako „powodzenie” (88,82%). Jako „powodzenie” kwalifikowano przypadki, w których w trakcie rocznego okresu obserwacji nie wystąpiły żadne objawy kliniczne (ból, zaburzenie funkcji, przetoka, wrażliwość opukowa zęba oraz palpacyjna wyrostka w miejscu operowanym), a radiologiczny stan pozabiegowy został określony j ; ako „pełne wygojenie” lub „nie pełne wygojenie”. Jako „niepowodzenie” kwalifikowano przypadki ze statusem radiologicznym ocenionym jako „niepewne wygojenie” lub „niesatysfakcjonujące wygojenie” oraz/lub gdy w okresie obserwacji wystąpiły jakiekolwiek objawy kliniczne. Analiza jednoczynnikowa wykazała, że żaden z czynników „zależnych od metody leczenia” nie miał statystycznie istotnego wpływu na wynik leczenia. Dokładny test Fischera wykazał statystycznie istotny wpływ zastosowania sterowanej regeneracji kości na stopień gojenia radiologicznego w zmianach z objęciem okolicy okołowierzchołkowej (P <0,001), zmianach zapalnych z objętością od 100 mm do 450 mm (P < 0,009) oraz powyżej 450 mmJ (P < 0,001), zmianach ze zniszczeniem jednej z blaszek zbitych wyrostka zębodołowego (P < 0,001) oraz zmianach ze zniszczeniem obu blaszek (tzw. zmianach through and through) (P = 0,022). Zgodność pomiarów między badaczami w ocenie stopnia gojenia radiologicznego była oceniona z użyciem współczynnika kappa. Średni współczynnik kappa dla zmiennych jakościowych wyniósł 0,885 (95% CI 0,819—0,951), co pokazuje dużą zgodność w ocenie między ba daczami. Podsumowując, zastosowanie sterowanej regeneracji kości w zmianach zlokalizowanych około- 3 wierzchołkowo, zmianach z objętością powyżej 100 mm , oraz zmianach ze zniszczeniem przynajmniej jednej blaszki zbitej wyrostka zębodołowego jest powią ; zane z istotnie lepszym gojeniem radiologicznym. Kąt resekcji, głębokość wypełnienia wstecznego, długość odciętego fragmentu zęba oraz zastosowanie sterowanej regeneracji kości nie wykazały istotnego wpływu na wynik leczenia. Badanie tomografii komputerowej wiązki stożkowej należy rozważyć jako obowiązkowe badanie w procesie oceny gojenia po zabiegu resekcji wierzchołka korzenia zęba.
Place of publishing:
Level of degree:
Degree grantor:
Rada Dyscypliny Nauki medyczne
Promoter:
Date issued:
Identifier:
Call number:
Language:
Access rights:
Object collections:
Last modified:
Dec 30, 2024
In our library since:
Dec 30, 2024
Number of object content hits:
0
Number of object content views in PDF format
0
All available object's versions:
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/5177
Show description in RDF format:
Show description in OAI-PMH format:
| Edition name | Date |
|---|---|
| ZB-141600 | Dec 30, 2024 |
Objects
Similar
Bieszczad, Daniel
Wieczorek, Aleksandra
Kula-Prykan, Marzena
Różanowski, Paweł
Szurgot, Małgorzata
Warmus, Janusz
Szantyr, Aleksandra
Kolber, Witold
