Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) są jedną z najczęściej stosowanych grup leków na świecie. Ich przewlekłe stosowanie wiąże się z licznymi działaniami niepożądanymi, głownie ze strony układu pokarmowego. Rozwiązanie tego problemu miała stanowić nowa grupa leków - selektywnych inhibitorów COX-2, koksybów. Dzięki swojej wybiorczości leki te w mniejszym stopniu uszkadzają śluzówkę żołądka przy jednoczesnym równie silnym działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Rozwoj tej grupy leków został jednak wstrzymany po doniesieniach o kardiotoksyczności jej przedstawicieli podczas randomizowanych badan klinicznych. Z tego względu wycofano ze sprzedaży miedzy innymi waldekoksyb czy rofekoksyb, a zastosowanie u ludzi pozostałych koksybów uległo znacznej redukcji. W lecznictwie weterynaryjnym występuje również silne zapotrzebowanie na leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, zwłaszcza w przebiegu chorób zwyrodnieniowych stawów Azy stanach po zabiegach chirurgicznych. Koksyby ograniczone do stosowania u ludzi z powodzeniem stosowane są w leczeniu weterynaryjnym (np. firokoksyb, cimikoksyb, robenakoksyb). Innym sposobem manipulacji procesem zapalnym, w których pośredniczy prostaglandyna E2 (PGE2) jest wykorzystanie modulacji receptora dla prostaglandyny (EP). Skutkiem tego było wprowadzenie do lecznictwa weterynaryjnego nowego, niehamującego COX przedstawiciela leków przeciwzapalnych - gr ; apiprantu. Przedmiotem podjętych badan była analityczna ocena jakośći NLPZ stosowanych w terapii weterynaryjnej na przykładzie przedstawicieli grupy koksybów (robenakoksyb, cimikoksyb, firokoksyb) oraz piprantów (grapiprant). Wybrane leki są stosunkowo nowe i wykazują się dużym potencjałem terapeutycznym, a informacje dotyczące farmakoterapii weterynaryjnej są nieliczne, a wyniki analiz często rozbieżne. Głównym celem badan było otrzymanie rzetelnych informacji na temat jakości preparatów farmaceutycznych pod względem zawartości substancji czynnych (API) oraz zależności związanych z ich stosowaniem. Dodatkowo podjęto się oceny możliwości występowania interakcji w fazie farmaceutycznej w mieszaninach wielowiekowych zawierających badane NLPZ, promujących rozkład substancji leczniczych oraz prognozuje się powstawanie niekorzystnych produktów, które mogą wpływać na bezpieczeństwo terapii i wzrost działań niepożądanych. Pośrednie cele badan obejmowały: optymalizację warunków analizy wybranych zawiązków (oznaczanie zawartości API oraz ewentualnych zanieczyszczeni); analizę trwałości substancji leczniczych oraz ocenę potencjalnych interakcji w fazie farmaceutycznej z lekami stosowanymi np. w terapii łączonej chorób zwyrodnieniowych i okres lenie kierunku zachodzących przemian; wstępną ocenę toksyczności analizowanych produktów degradacji; modyfikację własciwośći fizykochemicznych kok ; sybu, wpływających na bezpieczeństwo terapii oraz ułatwienie zastosowania leku. Do oceny zawartości i i czystości badanych leków wykorzystano technikę chromatografii cienkowarstwowej z detekcją densytometryczną, natomiast analizę produktów i ścieżek degradacji prowadzono w oparciu o wyniki otrzymane z zastosowaniem techniki ultra wysokosprawnej chromatografii cieczowej sprzężonej z tandemową spektrometrią mas. Opracowano i zwalidowano metody oznaczania wybranych leków (grapiprant, celekoksyb, etorykoksyb, cimikoksyb, robenakoksyb i firokoksyb) oraz wykazano ich przydatno w szeroko zakrojonych badaniach jakościowo-ilosciowych i testach stabilności. Ponadto przeanalizowano trwałość API oraz kierunki zachodzących zmian w warunkach stresowych; potwierdzono powstawanie dodatkowych produktów oraz przedstawiono prawdopodobne ich struktury. Zmiany szybkości degradacji oraz trwałosci koksybów są zróżnicowane w zależności od lekom towarzyszących. Dodatkowo, podjęto wstępne badania nad modyfikacją właściwości fizykochemicznych (na przykładzie celekoksybu) poprzez utworzenie kompleksu inkluzyjnego z β-cyklodekstryną oraz przedstawiono możliwość miejscowego podania leku, poprzez powolne uwalnianie z nanostruktur dwutlenku tytanu znajdujących się na powierzchniach tytanowych. Otrzymane w ramach przeprowadzonych eksperymentów wyniki znacznie poszerzają stan aktualnej wiedzy w szeroko pojęt ; ej tematyce NLPZ stosowanych w terapii weterynaryjnej oraz nakreśliły dalsze kierunki badan. Rezultaty prowadzonych analiz, obok wartosci naukowej, mogą wnosić również możliwości aplikacyjne, okreslając nowy kierunek, który pozwoli na optymalizację farmakoterapii oraz poprawę bezpieczeństwa terapii i zmniejszenie skutkow ubocznych działania lekom.
Rada Dyscypliny Nauki farmaceutyczne
8 paź 2024
8 paź 2024
4
0
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/5163
Nazwa wydania | Data |
---|---|
ZB-140517 | 8 paź 2024 |
Gumułka, Paweł
Hubicka, Urszula
Piotrowicz-Wójcik, Katarzyna
Chyrchel, Michał
Jarosz, Magdalena