Wstęp Ze względu na wpływ na poprawę jakości życia pacjentów endoprotezoplastyka jest coraz częściej wykonywaną procedurą chirurgiczną z zakresu układu mięśniowoszkieletowego. Jej znaczenie oraz częstość wzrastają w starzejącej się populacji z uwagi na postępującą degenerację stawów i związaną z nią zmniejszoną mobilność czy przewlekłe dolegliwości bólowe. W kontroli zakażeń oraz nadzorze nad zakażeniami, zabiegi endoprotezoplastyki kwalifikowane jako mikrobiologicznie czyste. U pacjentów operowanych wśród zakażeń związanych z opieką zdrowotną (HAI) dominują zakażenia miejsca operowanego i zapalenia płuc – szczególnie powszechne w populacji geriatrycznej. W zakresie danych z Polski brakuje jednak szczegółowych danych dotyczących zakażeń u pacjentów po endoprotezoplastyce stawu biodrowego (HPRO) lub kolanowego (KPRO). W Polsce do tej pory nie przeprowadzono wieloośrodkowej analizy powypisowych zakażeń miejsca operowanego po zabiegach endoprotezoplastyki. Nie przeprowadzono także badań uwzględniających dużą populację pacjentów. Z tego powodu celem prowadzonych badań była ocena powypisowych zakażeń u pacjentów po zabiegach endoprotezoplastyki stawu biodrowego lub kolanowego. Materiały i metody W badaniu wykorzystano retrospektywne dane z rejestrów Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) oraz rejestrów powiązanych za rok 2017 przygotowanych i pierwotnie zanonimizowanyc ; h przez Wydział Baz Danych i Narzędzi Analitycznych Departamentu Analiz i Innowacji Centrali NFZ w Warszawie. Wstępna analiza bazy danych o 83 252 operacjach stawu biodrowego lub kolanowego wykazała, że najczęstsze formy zakażenia to zapalenia płuc (PNU) oraz zakażenia miejsca operowanego (ZMO). Przypadki ZMO identyfikowano za pomocą kodu T84.5 (ICD-10) w bazach danych prowadzonych przez szpitale, przychodnie podstawowej opieki zdrowotnej, poradnie specjalistyczne i szpitalne oddziały ratunkowe lub izby przyjęć do 90 dni po operacji zgodnie z definicją European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC). Przypadki zapalenia płuc identyfikowano za pomocą kodów J13.*, J15.*, J16.* i J18.8 (ICD-10) w bazach danych placówek ambulatoryjnych podstawowych i specjalistycznych lub podczas ponownej hospitalizacji. W analizie statystycznej zastosowano częstości względne i bezwzględne dla zmiennych nominalnych oraz wartość średnią z odchyleniem standardowym dla zmiennych ilościowych. Do porównania grup pacjentów zastosowano test Chi2 lub dokładny test Fishera dla zmiennych o bardzo małej liczbie obserwacji oraz test t-Studenta. Ryzyko wystąpienia zakażenia oceniano w wieloczynnikowym modelu regresji logistycznej. W modelach wieloczynnikowych uwzględniano głównie zmienne osiągające istotność w analizie jednoczynnikowej. W analizach przyjęto istotność statystyczną dla p ; <0,05. Wyniki Skumulowana zacorowalność ZMO po wypisaniu ze szpitala wyniosła 0,92% w przypadku HPRO i 0,95% w przypadku KPRO. Głównymi czynnikami ryzyka ZMO stawu biodrowego były płeć męska, choroby układu krwiotwórczego, mięśniowo-szkieletowego i nerwowego. Czynnikiem ryzyka ZMO stawu kolanowego była płeć męska. Wszystkie choroby współistniejące istotnie zwiększały ryzyko ZMO. Pobyt na OIT i podanie antybiotyków przy wypisie w badanej populacji zwiększały ryzyko wykrycia ZMO po HPRO i KPRO odpowiednio aż o 4 i 7 razy. W przypadku obu zabiegów rehabilitacja pooperacyjna i endoproteza całkowita zmniejszyły częstość występowania ZMO. Niższe doświadczenie ośrodka wiązało się z większą częstością występowania ZMO w HPRO w operacjach pierwotnych (1,5% vs. 0,9%) i w operacjach rewizyjnych (3,8% vs. 2,1%), natomiast w KPRO mniejsze doświadczenie tylko w operacjach pierwotnych było znacząco powiązany z ZMO. Zapalenie płuc po wypisie ze szpitala stwierdzono u 371 pacjentów i stanowiło ono 26,6% wszystkich zakażeń po wypisaniu ze szpitala, a zachorowalność wynosiła 0,7%. Analiza wieloczynnikowa wykazała istotnie wyższe ryzyko zapalenia płuc u pacjentów w wieku 65 lat i starszych (iloraz szans [OR] 3,5; 95%CI 2,40-5,03), hospitalizowanych w trybie pilnym (OR 4,0; 95%CI 3,16-4,98), operowanych w sezonie szczepienia na grypę (OR 1,7; 95%CI 1,37- 2,11) i hospitalizowanych ; na oddziale intensywnej terapii (OR 5,9; 95%CI 3,65-9,46). Czynnikami zapobiegawczymi były przedoperacyjne leczenie chorób układu mięśniowoszkieletowego (OR 0,7; 95%CI 0,59–0,91) oraz rehabilitacja pooperacyjna (zarówno ambulatoryjna, jak i szpitalna; OR 0,3; 95%CI 0,10-0,99 i OR 0,7; 95%CI, odpowiednio 0,42- 0,99). Siedemdziesięciu pacjentów (18,9% przypadków zapalenia płuc) wymagało szpitalnego leczenia zapalenia płuc. Odnotowana śmiertelność wewnątrzszpitalna w przypadku powypisowego zapalenia płuc wyniosła 21,4%. Wnioski Prezentowane wyniki wskazują na wyższą od oczekiwanej zachorowalność zarówno na ZMO jak i PNU w obserwacji powypisowej. Wymaga to wprowadzenia odpowiednich działań prewencyjnych jak rehabilitacja przed- i pozabiegowa, dokładna ocena geriatryczna czy zalecenie szczepień na grypę oraz pneumokoki. Zasadny wydaje się być zwiększony nadzór w warunkach ambulatoryjnych w grupie pacjentów hospitalizowanych dłużej niż standardowo, wypisanych z antybiotykiem oraz hospitalizowanych w ramach OIT. Działania te mogą przyczynić się do redukcji śmiertelności pacjentów, która może wynieść ponad 20% wśród rehospitalizowanych.
Rada Dyscypliny Nauki medyczne
Oct 8, 2024
Oct 8, 2024
8
0
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/5160
Edition name | Date |
---|---|
ZB-140538 | Oct 8, 2024 |
Gajda, Mateusz
Wałaszek, Michał
Pomorska-Wesołowska, Monika
Bohusław-Podhorecki, Adam
Szczypta, Anna
Jawień, Mirosław
Zawojski, Adam