Object
Title: Triterpeny w owocach jarzębu szwedzkiego : analiza jakościowo-ilościowa oraz profil aktywności biologicznej w modelach in vitro
Abstract:
Jarząb szwedzki (Sorbus intermedia (Erh.) Pers., Rosaceae) to endemit Regionu Bałtyckiego, który przez swoje walory dekoracyjne i częste wykorzystanie w zieleni publicznej, rozprzestrzenił się na obszarze całej Europy. Gatunek ten stanowił potencjalne źródło związków triterpenowych, na co jednoznacznie wskazywały dane chemotaksonomiczne. W związku z tym, podstawowym celem niniejszej rozprawy doktorskiej była analiza fitochemiczna owoców jarzębu szwedzkiego, z zamiarem wytypowania nowego i łatwo dostępnego źródła triterpenów o zdefiniowanym działaniu biologicznym. Badania fitochemiczne obejmowały analizę dynamiki akumulacji wybranych triterpenów w trakcie okresu wegetacyjnego wraz z równolegle prowadzoną izolacją dominujących związków. Z kolei główne kierunki badań biologicznych dotyczyły oceny: 1) aktywności cytotoksycznej, 2) aktywności przeciwzapalnej obejmującej określenie wpływu na albuminę bydlęcą poddaną denaturacji cieplnej, uwalnianie prozapalnych mediatorów z aktywowanych makrofagów oraz aktywność hialuronidazy, 3) aktywności antyandrogenowej i antyproliferacyjnej w modelu in vitro przerostu gruczołu krokowego. Przeprowadzone badania wykazały, że dominującym triterpenem w owocach jarzębu szwedzkiego jest kwas ursolowy. W ramach prac izolacyjnych po raz pierwszy wyodrębniono z tego materiału roślinnego β-sitosterol oraz pięć triterpenów typu ursanu, tj. kwas ursolowy, ; kwas 3β-O-acetoksy-ursolowy, aldehyd ursolowy, kwas 3β-O-acetoksy-pomolowy i uwaol. Wyizolowane terpenoidy poddano następnie wieloetapowej analizie biologicznej. Stosując szeroki model przesiewowy in vitro, zbadano ich wpływ na żywotność komórek nowotworowych. Największą cytotoksyczność wobec szerokiego panelu linii nowotworowych wykazał kwas ursolowy, a ugrupowania hydroksylowe i karboksylowe okazały się być istotne dla zachowania aktywności biologicznej. Zbadano także wpływ triterpenów na cytotoksyczność ekstraktów chloroformowych przygotowanych z owoców jarzębu szwedzkiego o różnym stopniu dojrzałości. Nie zaobserwowano jednak korelacji między ich aktywnością, a zawartością triterpenów, co najprawdopodobniej świadczy o synergistycznym działaniu kilku grup związków. Wyizolowane terpenoidy oceniono także pod kątem aktywności przeciwzapalnej. W teście z wykorzystaniem komórek RAW 264.7 stymulowanych lipopolisacharydem, zaobserwowano zahamowanie sekrecji prozapalnych mediatorów (NO, IL-6 oraz TNF-α) w przypadku wszystkich badanych związków. Zanotowano także hamujący wpływ związków na aktywność hialuronidazy, przy czym kwas ursolowy i aldehyd ursolowy osiągnęły lepsze rezultaty niż substancja referencyjna - kwercetyna. Satysfakcjonujące wyniki w ramach badań cytotoksyczności wobec komórek prostaty, dały asumpt do poszerzenia badań o wpływ związków na komórkowy model przerostu g ; ruczołu krokowego. Wszystkie terpenoidy z owoców jarzębu szwedzkiego hamowały aktywność 5-α-reduktazy, sekrecję swoistego antygenu sterczowego (PSA) oraz proliferację komórek PNT2 traktowanych testosteronem, odwracając stymulujące działanie hormonu. Co więcej, badane terpenoidy wykazały wpływ na stan zapalny, który jest związany z rozwojem tego schorzenia, częstszym występowaniem objawów mikcyjnych, a także wyższym ryzykiem ostrego zatrzymania moczu i/lub prostatektomii. Podsumowując, przeprowadzone badania dowiodły, że owoce jarzębu szwedzkiego są źródłem bioaktywnych metabolitów o potencjalnie dobroczynnym wpływie na organizm człowieka.
Place of publishing:
Level of degree:
Degree discipline:
Degree grantor:
Rada Dyscypliny Nauki farmaceutyczne
Promoter:
Podolak, Irma ; Galanty, Agnieszka
Date issued:
Identifier:
Call number:
Language:
Access rights:
Object collections:
Last modified:
Aug 8, 2024
In our library since:
May 23, 2024
Number of object content hits:
5
Number of object content views in PDF format
0
All available object's versions:
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/5117
Show description in RDF format:
Show description in OAI-PMH format:
| Edition name | Date |
|---|---|
| ZB-140022 | Aug 8, 2024 |
Objects
Similar
Sołtys, Agnieszka Beata
Lipkowska, Anna
Grzywacz-Kisielewska, Agata
Jarosz, Magdalena
Chłosta, Sławomir
Ślusarczyk, Marietta Teresa
Galanty, Agnieszka
