Obiekt
Tytuł: Nietolerancja leków u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, częstość jej występowania i czynniki determinujące
Abstrakt:
Nadciśnienie tętnicze należy do najbardziej rozpowszechnionych chorób przewlekłych. Konieczność bezterminowego leczenia oraz ryzyko rozwoju powikłań ze strony układu sercowonaczyniowego, stanowią znaczne obciążenie psychiczne jak i somatyczne dla pacjenta. Nadciśnienie tętnicze rzadko jest izolowaną jednostką chorobową, do najczęstszych chorób współistniejących należą zaburzenia metaboliczne (cukrzyca, hipercholesterolemia, hiperurykemia), lub jawne klinicznie powikłania, co wiąże się z przyjmowaniem dużej liczby leków i zwiększa ryzyko polekowych zdarzeń niepożądanych. Wszystkie te czynniki mogą negatywnie wpływać na akceptację choroby, a przez to stosowanie się pacjenta do zaleceń lekarza. Pomimo dostępności licznych wytycznych postępowania w nadciśnieniu tętniczym, badania wśród pacjentów z nadciśnieniem tętniczym oraz w populacji ogólnej, wskazują, że ponad połowa pacjentów z nadciśnieniem tętniczym jest nieleczona lub niewystarczająco leczona tzn. nie osiągnięto u nich docelowych wartości ciśnienia tętniczego. Jedną z istotnych przyczyn niedostatecznej kontroli ciśnienia tętniczego, jest niewystarczające stosowanie się do zaleceń lekarza w zakresie farmakoterapii (non adherence) a rozpowszechnienie tego problemu ocenia się na 30 do 50% pacjentów z nadciśnieniem tętniczym. Jedną z przyczyn niewystarczającego stosowania się pacjentów do zaleceń lekarskich jest ; występowanie zdarzeń niepożądanych polekowych. Narastającym problemem w leczeniu chorób przewlekłych, w tym nadciśnienia tętniczego, jest nietolerancja wielolekowa, definiowana jako zgłaszanie przez pacjenta występowania objawów niepożądanych po 3 lub więcej klasach leków. Celem badania było ustalenie częstości występowania zdarzeń niepożądanych polekowych w wywiadzie u pacjentów z leczonym nadciśnieniem tętniczym. Ponadto analizowano czynniki związane z częstszym występowaniem zdarzeń niepożądanych u kobiet i mężczyzn z nadciśnieniem tętniczym. Oceniono również częstość występowania nietolerancji wielolekowej i czynniki ją determinujące. Badaniem objęto pacjentów z nadciśnieniem tętniczym objętych leczeniem przewlekłym w przyklinicznej poradni lub hospitalizowanych planowo w Klinice Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie z rozpoznaniem nadciśnienia tętniczego jako rozpoznanie zasadnicze lub choroba współistniejąca. W badaniu posłużono się strukturyzowaną autorską ankietą, którą pacjent uzupełniał przy pomocy członka zespołu badawczego. Ankieta składała się z 22 pytań obejmujących czynniki demograficzne i kliniczne pacjenta. Zgłaszane przez pacjenta choroby, czynniki ryzyka, zażywane leki czy działania niepożądane polekowe były również weryfikowane względem dostępnej dokumentacji medycz ; nej. Kolejna część ankiety dotyczyła występowania u pacjenta obecnie lub w przeszłości zdarzeń niepożądanych polekowych, w przypadku odpowiedzi twierdzącej, proszono o podanie nazwy leku, objawów występujących po ich zażyciu, oraz ciężkości, definiowanej jako konieczność hospitalizacji. Do pomiaru poziomu akceptacji choroby posłużono się skalą Akceptacji Choroby (AIS). Skala AIS zawiera 8 stwierdzeń opisujących konsekwencje złego stanu zdrowia. AIS określa trzy poziomy stopnia akceptacji choroby: 8-18 punktów oznacza niski poziom, 19-29 punktów oznacza średni poziom akceptacji choroby, a 30-40 punktów oznacza dobry poziom akceptacji choroby. Badaniem objęto łącznie 1000 osób, w tym 560 kobiet i 440 mężczyzn. Średnia wieku całej grupy wynosiła 62±14,96 lata, przy zakresie od 19 do 103 lat. Średni BMI w badanej grupie wynosił 27±4,84 kg/m2. Analizę dotyczącą związku akceptacji choroby z występowaniem zdarzeń niepożądanych polekowych przeprowadzono w podgrupie 532 pacjentów (314 kobiet i 218 mężczyzn). Akceptacja choroby na poziomie dobrym dotyczyła 45 % osób badanych, średnia występowała u 46 % pacjentów, zaś pozostałe 9 % chorych wykazywało akceptację choroby na poziomie złym. Wykazano, że czas trwania nadciśnienia tętniczego u pacjentów z dobrą akceptacją choroby był krótszy niż pacjenci ze średnią akceptacją choroby. Liczba chorób kardiologicznych była mniej ; sza u pacjentów z dobrą akceptacją choroby niż u osób ze złą akceptacją. Dodatkowo liczba jakichkolwiek chorób była niższa u osób dobrze akceptujących chorobę niż u osób z akceptacją średnią czy złą. Zaburzenia psychiczne były istotnie rzadsze w grupie z dobrą akceptacją choroby niż ze średnią akceptacją choroby. Pacjenci z dobrą akceptacją choroby przyjmowali również istotnie mniej leków niekardiologicznych niż pacjenci z akceptacją średnią, jak i wszystkich leków. W kolejnej analizie porównano częstość występowania zdarzeń niepożądanych polekowych u kobiet i mężczyzn, oceniono również czynniki związane z ich częstszym występowaniem. Kobiety przyjmowały mniej niż mężczyźni jakichkolwiek klas leków, jak i mniej tabletek leków kardiologicznych innych niż leki hipotensyjne. W obrębie poszczególnych klas leków kobiety w porównaniu do mężczyzn częściej przyjmowały antagonistów receptora angiotensynowego, natomiast rzadziej leki przeciwpłytkowe, statyny, leki kardiologiczne inne niż leki hipotensyjne. Występowanie zdarzeń niepożądanych częściej zgłaszały w wywiadzie kobiety. U kobiet nietolerancja częściej obejmowała antybiotyki, leki przeciwbólowe. Spośród objawów niepożądanych, kobiety istotnie częściej zgłaszały hipotonię, kaszel, obrzęki, bradykardię, zmiany skórne. Kobiety zgłaszające w wywiadzie objawy niepożądane miały istotnie większą liczbę chorób kardiolog ; icznych oraz niekardiologicznych, częściej niż u kobiet nie zgłaszających zdarzeń polekowych występowała u nich choroba niedokrwienna serca, niewydolność serca, choroby układu oddechowego i choroby reumatologiczne. Kobiety zgłaszające niepożądane objawy polekowe istotnie częściej przyjmowały leki przeciwpłytkowe, natomiast rzadziej w porównaniu do kobiet bez niepożądanych objawów polekowych przyjmowały antagonistów wapnia. W modelu regresji logistycznej wieloczynnikowej wykazano, że u kobiet ryzyko objawów niepożądanych polekowych wzrasta istotnie wraz z wiekiem oraz w przypadku wystąpienia chorób układu oddechowego. Mężczyźni zgłaszający objawy polekowe byli starsi niż mężczyźni bez zdarzeń polekowych w wywiadzie. Mężczyźni z objawami niepożądanymi wykazywali większą liczbę chorób kardiologicznych i niekardiologicznych. U mężczyzn zgłaszających niepożądane objawy polekowe istotnie częściej występowały choroba niedokrwienna serca, niewydolność serca, migotanie przedsionków, hipercholesterolemia, choroby metaboliczne. Mężczyźni zgłaszający objawy niepożądane przyjmowali istotnie więcej klas leków, jak i więcej tabletek leków kardiologicznych innych niż hipotensyjne, częściej przyjmowali leki przeciwpłytkowe, przeciwzakrzepowe, kardiologiczne inne niż hipotensyjne, natomiast rzadziej w porównaniu do mężczyzn bez niepożądanych objawów polekowych przyjmowali antagon ; istów wapnia. W modelu regresji logistycznej wieloczynnikowej dla mężczyzn wykazano, że ryzyko objawów niepożądanych polekowych rosło wraz z pojawieniem się hipercholesterolemii oraz chorób metabolicznych. W całej badanej grupie nietolerancja jakichkolwiek leków dotyczyła 48 % badanych, najczęściej była to nietolerancja na 1 lek (32 % grupy). Nietolerancja wielolekowa dotyczyła 80 osób (8% całej grupy badawczej), maksymalnie była to nietolerancja na 8 leków. W grupie z nietolerancją wielu leków stwierdzono większy odsetek kobiet, dłuższy czas trwania choroby nadciśnieniowej oraz częstsze występowanie chorób innych niż kardiologiczne, takich jak choroby układu oddechowego, pokarmowego, reumatologiczne, endokrynologiczne. Liczba zażywanych tabletek leków hipotensyjnych była niższa w grupie pacjentów z nietolerancją wielolekową. W obrębie poszczególnych klas leków pacjenci z nietolerancją wielolekową częściej przyjmowali leki reumatologiczne, a rzadziej inhibitory ACE, leki moczopędne, leki hipotensyjne, statyny. Najczęstszymi objawami niepożądanymi zgłaszanymi przez pacjentów z nietolerancją wielolekową były reakcje alergiczne. W modelu regresji logistycznej wieloczynnikowej wykazano, że ryzyko wystąpienia nietolerancji wielolekowej rosło istotnie w przypadku chorób układu pokarmowego oraz w przypadku stosowania leków przeciwbólowych, beta-blokerów, przeciwpłytko ; wych oraz antybiotyków. Podsumowując, wykazano że znaczący odsetek pacjentów z nadciśnieniem tętniczym doświadczył w przeszłości występowania niepożądanych objawów polekowych. Częste jest również występowanie nietolerancji wielolekowej, co może utrudniać odpowiednie dobranie terapii hipotensyjnej. Szczególnie narażeni na występowanie nietoleracji leków, w tym nietolerancji wielolekowej, są pacjenci w starszym wieku, kobiety, pacjenci z chorobami współistniejącymi. Konieczne jest uzupełnianie wywiadów lekarskich o pytania o występowanie niepożądanych zdarzeń polekowych w przeszłości oraz uwzględnianie dotychczasowych doświadczeń pacjenta z stosowanymi uprzednio lekami w planowaniu aktualnej terapii hipotensyjnej.
Miejsce wydania:
Stopień studiów:
Dyscyplina:
Instytucja nadająca tytuł:
Rada Dyscypliny Nauki medyczne
Promotor:
Data wydania:
Identyfikator:
Sygnatura:
Język:
Prawa dostępu:
Kolekcje, do których przypisany jest obiekt:
Data ostatniej modyfikacji:
8 lip 2024
Data dodania obiektu:
26 kwi 2024
Liczba wyświetleń treści obiektu:
7
Liczba wyświetleń treści obiektu w formacie PDF
0
Wszystkie dostępne wersje tego obiektu:
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/5093
Wyświetl opis w formacie RDF:
Wyświetl opis w formacie OAI-PMH:
| Nazwa wydania | Data |
|---|---|
| ZB-140088 | 8 lip 2024 |
Obiekty
Podobne
Polaczyk, Magdalena
Kameczura, Tomasz
Brzozowska-Kiszka, Małgorzata
Popiołek, Lech
Borowiec, Mateusz
