Object
Title: Genetyka oraz tempo starzenia pacjentów ze zdiagnozowanym czerniakiem złośliwym skóry
Abstract:
Wstęp. Nowotwory skóry są jednymi z najczęściej spotykanych nowotworów, a spośród nich najbardziej agresywnym typem jest czerniak złośliwy. Ze względu na szybkie tempo wzrostu, dynamiczny rozwój i częste przerzuty czerniak złośliwy jest najtrudniejszy w leczeniu i w związku z tym charakteryzuje się najgorszym rokowaniem oraz największą śmiertelnością. Wg najnowszych danych epidemiologicznych liczba zachorowań na czerniaka gwałtownie rośnie w zatrważająco szybszym tempie w porównaniu z jakimkolwiek innym rodzajem nowotworu. Przyczyny skrajnego wzrostu zachorowań są tylko częściowo wyjaśnione. Czerniak skóry jest nowotworem o wysokim odsetku wyleczeń, gdy zaawansowanie choroby ograniczone jest miejscowo do skóry. Wykrywanie na wczesnym etapie zaawansowania, dokładniejsze poznanie czynników ryzyka zwiększających jego występowanie oraz ich prewencja stanowią zatem priorytet w walce o zmniejszenie śmiertelności. Obecnie koncepcja onkogenezy czerniaka jest uważana za proces wieloczynnikowy obejmujący czynniki genetyczne, epigenetyczne i środowiskowe. Identyfikacja czynników genetycznych, epigenetycznych i środowiskowych wpływających na powstawanie czerniaka może prowadzić do poprawy prewencji jak i jego diagnostyki, a także wczesnego rozpoznawania pacjentów ze zwiększonym ryzykiem progresji i uzyskania lepszych wyników onkologicznych. Cel badania. Celem ; niniejszej dysertacji doktorskiej była kompleksowa analiza patogenezy czerniaka złośliwego skóry obejmująca identyfikację czynników środowiskowych, epigenetycznych i genetycznych mających wpływ na jego rozwój. Ponadto po raz pierwszy w historii scharakteryzowano wiek epigenetyczny za pomocą różnych zegarów biologicznych opartych na metylacji DNA oraz określono współczynnik tempa starzenia się pacjentów z rozpoznanym czerniakiem złośliwym skóry w porównaniu do populacji zdrowej. Materiał i metody. Badanie zostało przeprowadzone w grupie 202 pacjentów (grupa badawcza – 101 osób, grupa kontrolna – 101 osób). Do grupy badawczej zostali włączeni pacjenci z nowo lub w przeszłości rozpoznanym czerniakiem złośliwym skóry. Wszyscy uczestnicy badania byli ankietowani za pomocą obszernego kwestionariusza wywiadu. Od wszystkich uczestników została pobrana krew żylna oraz dwukrotnie wykonano wymaz ze śluzówek policzka. Następnie przeprowadzono ogólnogenomową analizę metylacji DNA oraz ogólnogenomową analizę zmienności SNP (ang. Single Nucleotide Polymorphism) dla próbek pobranych od wszystkich uczestników badania z zastosowaniem technologii mikromacierzy Illuminy (Infinium® Global Screening Array i Infinium® MethylationEPIC 850K, Illumina). Na podstawie zebranych szczegółowych danych kwestionariuszowych została przeprowadzona analiza korelacji pomiędzy czynn ; ikami środowiskowymi, danymi metylacyjnymi, danymi SNP a wystąpieniem czerniaka złośliwego skóry, a także został określony wiek epigenetyczny pacjentów za pomocą różnego rodzaju zegarów biologicznych opartych na metylacji DNA. Wyniki. Ryzyko rozwoju czerniaka złośliwego istotnie zwiększało brak wyższego wykształcenia, korzystanie z solarium, a także przynajmniej jeden epizod oparzenia słonecznego w życiu. Pacjenci z rozpoznanym czerniakiem złośliwym charakteryzowali się bardziej nasilonym starzeniem i fotostarzeniem skóry twarzy w porównaniu do grupy kontrolnej, jednak starzenie się skóry nie korelowało z wiekiem epigenetycznym. Pacjenci z czerniakiem inwazyjnym charakteryzowali się istotnie niższymi wartościami parametru tempa starzenia się PoAm niż pacjenci bez rozpoznanego czerniaka złośliwego skóry. Ponadto pacjenci z czerniakiem zlokalizowanym na skórze twarzy charakteryzowali się istotnie wyższą średnią wartości parametru DNAmTL (tj. długością telomerów oszacowanej na podstawie metylacji DNA) w porównaniu do pacjentów u których czerniak został zdiagnozowany w lokalizacjach mniej nasłonecznionych. Podobną zależność wykazano pomiędzy czerniakiem wywodzącym się z plamy soczewicowatej a szerzącym się powierzchownie. W niniejszym badaniu nie wykazano bezpośredniej korelacji między danymi metylacyjnymi, czynnikami środowiskowymi a wystąpieniem cze ; rniaka złośliwego skóry. Nie zidentyfikowano nowych, dotychczas nieznanych wariantów SNP zwiększających podatność na zachorowanie na czerniaka złośliwego. Natomiast badana populacja polskich pacjentów z czerniakiem złośliwym skóry charakteryzowała się istotną predyspozycją genetyczną do jego rozwoju w zakresie wszystkich dotychczas odkrytych markerów SNP charakterystycznych dla czerniaka w populacji europejskiej. Wnioski. Czerniak złośliwy skóry nie towarzyszy przyśpieszonemu starzeniu się organizmu. Zaobserwowane w niniejszym badaniu wolniejsze tempo biologicznego starzenia się u pacjentów z czerniakiem złośliwym skóry może sprawiać, że mają oni mniejsze ryzyko zachorowania na choroby związane z wiekiem, takie jak np. choroby układu krążenia czy nowotwór jelita grubego ale wymaga to szerszych badań. Natomiast starzenie się skóry nie koreluje z wiekiem epigenetycznym, zatem wygląd zewnętrzny nie jest dobrym predyktorem występowania chorób związanych z wiekiem. Zaobserwowane w niniejszej pracy pionierskie wyniki wydają się mieć bardzo praktyczne i interdyscyplinarne implikacje kliniczne.
Place of publishing:
Level of degree:
Degree grantor:
Rada Dyscypliny Nauki medyczne
Promoter:
Date issued:
Identifier:
Call number:
Language:
Access rights:
Object collections:
Last modified:
Jun 5, 2024
In our library since:
Apr 25, 2024
Number of object content hits:
22
Number of object content views in PDF format
23
All available object's versions:
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/5091
Show description in RDF format:
Show description in OAI-PMH format:
| Edition name | Date |
|---|---|
| ZB-140228 | Jun 5, 2024 |
Objects
Similar
Migacz-Gruszka, Kamila
Dyduch, Grzegorz
Dzikowska, Mirosława
Klimkowicz-Mrowiec, Aleksandra
