Malaria jest wciąż jedną z najgroźniejszych w dzisiejszych czasach chorób zakaźnych. Jest to pasożytnicza choroba wektorowa przenoszona przez komary, najczęściej wywołana Plasmodium falciparum oraz Plasmodium vivax. Występuje endemicznie w rejonach tropikalnych, w Polsce aktualnie jest chorobą zawlekaną przez podróżników oraz pracujących w rejonach endemicznych i jest najczęstszą chorobą, z którą się mogą mierzyć po powrocie. Celem pracy była ocena możliwości wykorzystania spektroskopii ramanowskiej w poznaniu zmian strukturalnych w erytrocytach w zależności od rodzaju atakującego zarodźca. Zastosowano również spektroskopie elektronowego rezonansu paramagnetycznego (EPR). Wcześniej inni badacze wykonywali badania spektroskopowe na hodowlach komórkowych erytrocytów zarażanych Plasmodium i były one obiecujące. Do badania włączono pacjentów hospitalizowanych z powodu malarii w Oddziale Chorób Zakaźnych Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie w latach 2012-2023 ich wyniki porównywano z grupą kontrolną zdrowych ochotników. U pacjentów z malarią przeprowadzano rutynową diagnostykę laboratoryjną, w tym rozmazy krwi włośniczkowej celem oceny stopnia parazytemii i potwierdzenia gatunku zarodźca. Ponadto od pacjentów (na początku, w trakcie i pod koniec leczenia) oraz zdrowych ochotników pobierano krew w celu wykonania badań metodą spektroskopii ramanowskiej oraz EPR. Badani ; a te wykonywano w ramach interdyscyplinarnej współpracy z Wydziałem Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie w trakcie realizacji Środowiskowych Studiów Doktoranckich „Interdyscyplinarność dla medycyny innowacyjnej" InterDokMed,. Badania były zgodne z dobrą praktyką lekarską, zgodnie z deklaracją Helsińską, uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zaobserwowano różnice erytrocytów w zakresie zmian struktury hemu i enzymów białkowych biorących udział w degradacji hemoglobiny, zarówno pomiędzy pacjentami z malarią a zdrowymi ochotnikami, jak i pomiędzy pacjentami zakażonymi różnymi gatunkami zarodźca. Wskazano także pasma proteinaz asparaginowych, które prowadzą do lizy hemoglobiny na oligopeptydy, a których pochodzenie można przypisać aktywności zarodźców. Określono pasma markerowe wskazujące na nieuporządkowanie/ uporządkowanie lipidów w błonie erytrocytów jako wzrost stosunki konformacji gauche do konformacji trans. W celu lepszego porównania zmian w erytrocytach pacjentów z rozpoznaną malarią wywołaną P. falciparum lub P. vivax wykorzystywano statystyczną metodę opracowania danych- analizę głównych składowych (ang. principal component analysis, PCA), oraz korelację dwuwymiarową (2DCOS). Umożliwiły one uwidocznienie różnic. Spektroskopia ramanowska może służyć więc do oceny zmian strukturalnych erytrocytów w zależności od gatunku ; zarażającego Plasmodium co daje przyszłościowe nadzieje na nowe metody diagnostyczne. Wymagałoby to jednak wielu dalszych badań i walidacji. W badaniach pełnej krwi metodą spektroskopii EPR obserwowane są natomiast postaci żelaza Fe(III), które miało obniżoną symetrię u pacjentów z rozpoznaną malarią. Widoczne także były sygnały hemozoiny, świadczące o aktywności zarodźców. Zastosowaniu metody korelacji dwuwymiarowej 2D, pozwoliło wskazać na zmiany były bardziej widoczne.
Rada Dyscypliny Nauki medyczne
Czepiel, Jacek ; Łabanowska, Maria
5 sie 2024
15 kwi 2024
3
0
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/5081
Nazwa wydania | Data |
---|---|
ZB-140243 | 5 sie 2024 |
Birczyńska-Zych, Malwina