Object
Title: Znaczenie Artemisia vulgaris L. (Bylica zwyczajna) w historii farmacji oraz we współczesnej terapii
Abstract:
Era współczesnego rozwoju naukowego usunęła w cień ponad 2000-letnią wiedzę na temat roślin leczniczych gromadzoną (i dokumentowaną) według zasad medycyny holistycznej. Dzisiejszy stan wiedzy medycznej na Zachodzie, gromadzonej i dokumentowanej od stu pięćdziesięciu lat według zasad medycyny opartej na faktach (Evidence Based Medicine - EBM), wskazuje jednak, że w holistycznych źródłach możemy znaleźć informacje, które są aktualne i przydatne również obecnie. Prezentowana dysertacja opisuje / przedstawia znaczenie rośliny leczniczej z rodziny Asteracae – Artemisia vulgaris L. (bylica zwyczajna) w historii farmacji oraz we współczesnej terapii. W niniejszej dysertacji zostały przedstawione w chronologicznej kolejności ich powstawania na przestrzeni dziejów (od czasów antyku aż po czasy współczesne), zarówno wskazania medyczne dla surowców leczniczych, jak i różnorodne formy aplikacji preparatów z tego gatunku. Ze względu na powszechność występowania na kontynencie europejskim, roślina była ogólnie dostępna, a działanie lecznicze ziela w dolegliwościach ginekologicznych oraz okołoporodowych zostało opisane już w pierwszych księgach medycznych naszej cywilizacji. Wraz z rozwojem antycznej sztuki medycznej i filozofii leczenia - od zasady harmonii przeciwieństw („eukrazja”) i teorii czterech elementów (woda, ziemia, powietrze, ogień) poprzez naukę o cieczach ustrojowych („humore ; s”) i wartościach podstawowych (gorąco-zimno, suchość-wilgotność), aż do fizjologii i patologii humoralnej Hipokratesa i Galena z Pergamonu, bylica zwyczajna uzyskiwała kolejne wskazania terapeutyczne, (m.in. skuteczność w leczeniu dolegliwości gastrycznych z powodu zimna [wewnętrznego – w rozumieniu medycyny holistycznej]). Po zmierzchu kultury antycznej, prozdrowotne działanie bylicy zwyczajnej znalazło uznanie również w średniowieczu i roślina ta była dalej stosowana w chorobach kobiecych i dolegliwościach żołądkowych. Odkrycie druku utrwaliło miejsce Artemisia vulgaris w zielnikach i herbarzach. Trzon przedstawianej dysertacji stanowi analiza niemieckojęzycznych sztandarowych (i niekiedy przełomowych) źródeł z zakresu historii ziołolecznictwa. Dwie epoki - renesans i czasy współczesne, w ramach analizy porównawczej, przedstawiono również na podstawie odpowiednich źródeł polskich. W okresie rozkwitu medycyny holistycznej w Europie, od XV do XVIII wieku, podstawowymi wskazaniami do leczenia bylicą zwyczajną były, obok dolegliwości kobiecych, kłopoty zdrowotne z powodu zimna i wilgotności w dwóch obiegach funkcyjnych (czynnościowych): śledziony i wątroby (orbis lienalis / orbis hepaticus). Te oraz inne holistyczne pojęcia, zaczęły zanikać w epoce oświecenia, będąc konsekwentnie zastępowane materialistycznym słownictwem rodzącej się medycyny opartej na faktach (EBM). Nieste ; ty wraz z utratą „słownika medycyny holistycznej”, zniknął również bardzo ważny aspekt w terapii bylicą zwyczajną, co w efekcie końcowym, oceną niemieckiej Komisji E z 1988 roku, doprowadziło do odebrania tej roślinie wartości terapeutycznych według standardów EBM. Dopiero przyznanie w 2015 roku Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny za badania nad bylicą jednoroczną (Artemisia annua L.) obudziło naukowe zainteresowanie innymi gatunkami z rodzaju Artemisia L., w tym Artemisia vulgaris L. W efekcie rozpoczęto profesjonalne badania dotyczące chemizmu i aktywności biologicznej ekstraktów i olejków eterycznych pozyskiwanych z ziela i korzeni bylicy zwyczajnej. Wykazały one cały szereg działań terapeutycznych, wynikających z aktywności przeciwbakteryjnej, antyoksydacyjnej, hepatoprotekcyjnej, spazmolitycznej i innych. Badania zwróciły również uwagę na potencjalne walory kosmetyczne tego gatunku. Należy mieć nadzieję, że wkrótce zostaną również podjęte badania dowodzące słuszności najstarszych wskazań terapeutycznych dla bylicy zwyczajnej (tj. dolegliwości ginekologiczno-położniczych oraz gastroenterologicznych), zakodowane w systemie ICD (międzynarodowej klasyfikacji chorób i procedur medycznych) i przeprowadzone w reżymie badawczym RCT (randomizowanych kontrolowanych badań klinicznych). Aby jeszcze lepiej docenić terapeutyczne zalety Artemisia vulgaris L., mamy dzisiaj dodatkową możli ; wość czerpania z zasobów istniejącego współcześnie holistycznego systemu medycznego, a mianowicie z tradycyjnej chińskiej medycyny (Traditional Chinese Medicine - TCM). Wykorzystując wiedzę z zakresu TCM możemy ponownie odkryć zapomniany potencjał leczniczy Artemisia vulgaris L. i w pełni z niego korzystać. Aby ułatwić potencjalnemu czytelnikowi zrozumienie filozofii leczenia obowiązującej w tradycyjnej chińskiej medycynie, w dysertacji przedstawiono wybrane pojęcia i zagadnienia z tego zakresu. Do dysertacji dołączone są dwie tabele prezentujące wskazania terapeutyczne oraz formy i sposoby aplikacji preparatów Artemisia vulgaris od antyku po XXI wiek. Tabele stanowią integralną część pracy.
Place of publishing:
Level of degree:
Degree grantor:
Rada Dyscypliny Nauki farmaceutyczne
Promoter:
Ekiert, Halina ; Rzepiela, Agnieszka
Date issued:
Identifier:
Call number:
Language:
Access rights:
Object collections:
Last modified:
Apr 8, 2024
In our library since:
Apr 8, 2024
Number of object content hits:
0
Number of object content views in PDF format
0
All available object's versions:
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/5073
Show description in RDF format:
Show description in OAI-PMH format:
| Edition name | Date |
|---|---|
| ZB-139422 | Apr 8, 2024 |
Objects
Similar
Klin, Paweł
