Object
Title: Rola wczesnych schematów dezadaptacyjnych w etiologii przestępstw seksualnych
Abstract:
Wprowadzenie: Przemoc seksualna jest istotnym problemem społecznym, który wymaga skutecznych metod leczenia sprawców. Efektywna terapia sprawców odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu przestępstwom seksualnym. Efektywność interwencji zależy od znajomości i zrozumienia etiologii leżącej u podstaw przestępczych zachowań seksualnych. Cel badania: Praca naukowa skupiająca się na roli wczesnych schematów dezadaptacyjnych (WSD) w przestępczości seksualnej ma na celu lepsze zrozumienie mechanizmów etiologicznych tego zjawiska oraz poszerzenie możliwości interwencji terapeutycznych. WSD stanowią główny konstrukt teoretyczny stworzonej przez Jeffreya Younga Terapii Schematów (TS). W badaniach analizowano, w jaki sposób cechy przestępstw seksualnych wiążą się z wczesnymi schematami dezadaptacyjnymi sprawców. Ponadto badano zależności pomiędzy nasileniem różnych form przemocy a WSD. Zbadano 152 mężczyzn skazanych za przestępstwa seksualne, z czego do analiz zakwalifikowano dane pochodzące od 102 skazanych. Zidentyfikowano 3 podgrupy sprawców na podstawie wieku ofiar: sprawców wykorzystania seksualnego dzieci w wieku do 14 lat (N=49), sprawców wykorzystania seksualnego osób w wieku 15-17 lat (N=20), oraz sprawców wykorzystania seksualnego osób dorosłych, czyli osób powyżej 18 roku życia (N=33). Przeprowadzono prawną kwalifikacje osób do poszczególnych grup badawczych ; . Metoda: Badanie przeprowadzono w czterech oddziałach jednostek penitencjarnych: Zakład Karny w Rzeszowie, Zakład Karny w Kielcach, Areszt Śledczy w Krakowie i Zakład Karny w Pińczowie. Wczesne schematy dezadaptacyjne rozumiane jako powszechne, szkodliwe dla jednostki wzorce życiowe, składające się ze wspomnień, emocji, przekonań oraz doznań cielesnych, zostały zmierzone za pomocą zaadaptowanego na potrzeby tego badania kwestionariusza schematów (YSQ-S3-PL). Cechy popełnionych przestępstw, pochodzące z akt penitencjarnych, zostały analizowane za pomocą kwestionariusza własnej konstrukcji, służącego do sporządzenia wyciągu z akt penitencjarnych oraz za pomocą Skal Przemocy (Beisert, 2012). Wyniki: Przeprowadzone analizy wykazały istnienie związku pomiędzy nasileniem wczesnych schematów dezadaptacyjnych (WSD) a intensywnością przemocy seksualnej popełnionej przez badanych sprawców. Stwierdzono, że cechy przestępstw, takie jak selekcja ofiary uwzględniająca wiek, płeć, charakter relacji ze sprawcami, krotność czynu, czas trwania oraz strategie działania, takie jak planowanie i użycie podstępu, różnicują badanych sprawców pod względem WSD. Przestępstwa seksualne popełniane przez mężczyzn, którzy przejawiają nasilone schematy w obszarach ukierunkowanie na innego i nadmierna czujność i zahamowanie, częściej skierowane są przeciwko osobom im znanym. U spraw ; ców wykorzystujących seksualnie dzieci w wieku do 14 lat zaobserwowano wysokie nasilenie schematów zahamowanie emocjonalne i samopoświęcenie. W przypadku mężczyzn skazanych za przestępstwa seksualne w Polsce, wzrost nasilenia domeny zachwianie granic i powiązanych z nią schematów koreluje ze specyficznym stylem przestępstwa, który skupia się na zdobywaniu posłuszeństwa ofiary. Dodatkowo, stwierdzono istnienie związku pomiędzy stopniem nasilenia WSD a intensywnością przemocy seksualnej w popełnionym czynie. Wnioski: Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, że wczesne schematy dezadaptacyjne odgrywają istotną rolę w etiologii przestępczości seksualnej, wpływając na sposób popełnienia przestępstwa oraz wybór ofiary. Terapia schematów może stanowić skuteczną metodę leczenia przestępców seksualnych, ponieważ umożliwia identyfikację i modyfikację dezadaptacyjnych schematów, które leżą u podstaw problematycznych zachowań seksualnych. Tego rodzaju terapia może również przyczynić się do zapobiegania recydywie poprzez rozwijanie zdrowszych strategii radzenia sobie z emocjami i potrzebami oraz poprawę jakości relacji interpersonalnych. Indywidualizacja oddziaływań terapeutycznych w świetle prezentowanych badań jest niezbędna. Tego rodzaju podejście powinno obejmować terapeutyczne metody skoncentrowane na pracy z konkretnym schematem dezadaptacyjnym. ; Włączenie tych struktur może być kluczowe i wartościowe przy tworzeniu modeli prewencyjnych oraz planowaniu interwencji terapeutycznych i profilaktycznych.
Place of publishing:
Level of degree:
Degree grantor:
Rada Dyscypliny Nauki o zdrowiu
Promoter:
Gierowski, Józef ; Grabski, Bartosz
Date issued:
Identifier:
Call number:
Language:
Access rights:
Object collections:
Last modified:
Apr 8, 2024
In our library since:
Apr 8, 2024
Number of object content hits:
0
Number of object content views in PDF format
0
All available object's versions:
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/5061
Show description in RDF format:
Show description in OAI-PMH format:
| Edition name | Date |
|---|---|
| ZB-139553 | Apr 8, 2024 |
Objects
Similar
Oettingen, Justyna
