Object
Title: Otyłość a kontrola czynników ryzyka sercowo-naczyniowego u pacjentów po hospitalizacji w krakowskich szpitalach z powodu choroby niedokrwiennej serca w latach 1997-2013
Abstract:
WSTĘP Częstość występowania nadwagi i otyłości stale wzrasta w Polsce i na świecie i stanowi jeden z najbardziej istotnych problemów zdrowotnych. W przeprowadzonych badaniach wykazano rosnącą częstość występowania otyłości u pacjentów po hospitalizacji z powodu choroby niedokrwiennej serca. W Polsce i w większości krajów rozwiniętych choroby układu krążenia są dominującą przyczyną chorobowości, przedwczesnego inwalidztwa i umieralności. Z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego umiera w Polsce ok 45,8% osób, w tym choroba niedokrwienna serca jest odpowiedzialna za 23% zgonów kardiologicznych. W rok po wypisie ze szpitala z powodu zawału mięśnia sercowego umiera ok 10% pacjentów, śmiertelność trzyletnia w Polsce w zawale serca wynosiła 17,8% mężczyzn i 23% kobiet. Do tak dużej śmiertelności może przyczyniać się nieoptymalne leczenie farmakologiczne oraz nieprzestrzeganie kontroli czynników ryzyka , w tym duża częstość występowania otyłości. Nie analizowano do tej pory systematycznie trendów czasowych w zakresie rozpowszechnienia nadwagi i otyłości u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca. Ponadto nieznany jest związek między otyłością a kontrolą głównych czynników ryzyka u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca. Nieznany jest również związek między nadwagą otyłością a leczeniem choroby niedokrwiennej serca. CELE PRACY 1. Ocena częstości występowania otył ; ości wśród pacjentów po hospitalizacji z powodu choroby niedokrwiennej serca w latach 1997-2013 w krakowskich szpitalach. 2. Ocena związku między otyłością a częstością prawidłowej kontroli głównych czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca u pacjentów po hospitalizacji z powodu choroby niedokrwiennej serca w latach 1997-2013 w krakowskich szpitalach. 3. Ocena związku między otyłością a częstością stosowania leków poprawiających rokowanie u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca u pacjentów po hospitalizacji z powodu choroby niedokrwiennej serca w latach 1997-2013 w krakowskich szpitalach. Badana grupa: pacjenci w wieku ≤70 roku życia, w 6-18 miesięcy po hospitalizacji z powodu choroby niedokrwiennej serca, zameldowani w gminach leżących na terenie byłego województwa krakowskiego (sprzed reformy z dnia 1 stycznia 1999 roku) Kryterium włączenia do niniejszej analizy stanowiły: • hospitalizacja z powodu choroby niedokrwiennej serca pod postacią: pierwszego lub kolejnego zawału mięśnia sercowego pierwszego lub kolejnego epizodu niestabilnej dusznicy bolesnej zabiegu przezskórnej angioplastyki wieńcowej kwalifikacji do zabiegu pomostowania aortalno-wieńcowego • leczenie w okresie poszpitalnym w poradni kardiologicznej lub poradni lekarza rodzinnego/podstawowej opieki zdrowotnej. W oparciu o ujednolicony kwestionariusz uzyskano następujące informacje oraz d ; ane o pacjentach: wiek, płeć, wykształcenie, aktualny status zawodowy przed oraz po incydencie kwalifikującym do badania, miejsce pracy lekarza decydującego o leczeniu, palenie tytoniu, stosowane leki. Wykonano następujące badania : pomiar stężenia tlenu węgla w powietrzu wydychanym, wzrost, masa ciała, ciśnienie tętnicze krwi , stężenie cholesterolu całkowitego, cholesterolu frakcji HDL, triglicerydów. Stężenie cholesterolu frakcji LDL wyliczano ze wzoru Friedewalda. ANALIZA STASTYCZNA Do porównywania dwóch prób zastosowano test t Studenta dla zmiennych niepowiązanych, a w przypadku braku normalności rozkładu-użyto testu U Manna Whitneya. Dla oceny zależności zmiennych jakościowych zastosowano test chikwadrat (χ2) Pearsona. Porównując trzy lub więcej grup pod względem określonej cechy stosowano jednoczynnikową analizę wariancji, a w przypadku braku rozkładu rozkładu normalnego analizowanych zmiennych stosowano test Kruskala Wallisa. Oceniając, niezależny od czynników zakłócających, związek między otyłością i nadwagą a kontrolą czynników ryzyka i częstotliwością stosowanych leków zastosowano wieloczynnikową analizę logistyczną. W analizie wieloczynnikowej jako czynniki zakłócające zastosowano zmienne, których wartość była istotnie związana ze wskaźnikiem masy ciała: wiek, płeć, wykształcenie, przyczyna hospitalizacji. We wszystkich opisywanych w pracy analizach za ist ; otne przyjęto efekty, dla których wartość p jest poniżej 0,05. IV. METODY Ponieważ do niniejszej analizy nie włączono pacjentów nieleczonych w okresie poszpitalnym w poradni kardiologicznej i/lub poradni lekarza rodzinnego /podstawowej opieki zdrowotnej w analizie uwzględniono dane: 405 pacjentów badanych w latach 1997/1998 (I badanie), 404 pacjentów badanych w latach 1999/2000 (II badanie), 389 pacjentów uczestniczących w badaniu w latach 2006- 2007 (III badanie) oraz 426 osób badanych w latach 2011-2013 (IV bada-nie). Wszyscy pacjenci zostali zaproszeni do udziału w badaniu kontrolnym 6-18 miesięcy po wypisie ze szpitala . W oparciu o ujednolicony kwestionariusz uzyskano następujące informacje oraz dane o pacjentach: - wiek - płeć - wykształcenie - aktualny status zawodowy przed oraz po incydencie kwalifikującym do badania - miejsce pracy lekarza decydującego o leczeniu (na podstawie deklaracji pacjenta: przychodnia przyszpitalna, POZ, gabinet prywatny, brak regularnych wizyt u lekarza). Palenie tytoniu Na podstawie wywiadu, w oparciu o standardowy kwestionariusz określano: częstość palenia tytoniu, czas trwania nałogu i średnią liczbę papierosów wypa-lanych dziennie. Pomiary antropometryczne Pomiary ciężaru ciała przeprowadzano u pacjentów ubranych tylko w lekką odzież lub bieliznę przy pomocy wagi cyfrowej Seca 707 ze skalą. Pomiary wzrost ; u wykonywano za pomocą wagi cyfrowej Seca 707 ze skalą, u chorych stojących bez obuwia na wadze ze stopami płasko ułożonymi na podłożu, zł-czonymi piętami i głową ustawioną tak, aby na jednym poziomie były górne krawędzie otworów usznych i dolna krawędź oczodołu Na podstawnie uzyskanych pomiarów obliczano wskaźnik masy ciała (BMI), w oparciu o wzór [64,65]. BMI = M/W2 [kg/m2], gdzie M - masa ciała [kg], W - wzrost [m]. Nadwagę rozpoznawano przy wskaźniku masy ciała równym lub większym od 25 kg/m2 i mniejszym od 30 kg/m2, otyłość, gdy wskaźnik masy ciała był równy bądź wynosił więcej niż 30 kg/m2. Obwód talii mierzono za pomocą miary, na skórze, w połowie wysokości pomiędzy łukiem żebrowym a grzebieniem biodrowym (około 2,5 cm powyżej pępka) w trakcie powolnego wydechu Pomiary ciśnienia tętniczego Pomiar ciśnienia tętniczego krwi [mmHg] dokonywano przy pomocy sfigmomanometru. Dwa pomiary w odstępach 2 minut przeprowadzano w warunkach standardowych: w cichy pomieszczeniu, w temperaturze pokojowej , o stałej po-ze dnia (pomiędzy 07.00 a 10.00), po co najmniej półgodzinnym powstrzymaniu się od jedzenia i palenia tytoniu oraz po minimum 10 minutach odpoczynku w pozycji siedzącej. Pomiarów dokonywano na prawym ramieniu znajdującym się na wysokości serca przy użyciu mankietu dopasowanego do obwodu ramienia chorego. Analizie poddano wartości ciśnienia skurc ; zowego i rozkurczowego oraz częstość rytmu serca, będące średnią obu pomiarów [66]. . Pomiary biochemiczne Celem oznaczenia stężenia cholesterolu całkowitego, cholesterolu frakcji HDL, triglicerydów próbki krwi pobierano rano, w godzinach pomiędzy 7.30 a 10.00 po minimum 12 godzinach od ostatniego posiłku. Przed pobraniem próbki krwi chory mógł jedynie zażyć leki oraz przyjąć niewielką ilość wody. Oznaczenie lipidów surowicy: cholesterolu całkowitego, cholesterolu HDL oraz triglicerydów wykonywano za pomocą analizatora biochemicznego „Technicon RA-1000”.. Pomiary biochemiczne Leczenie farmakologiczne W oparciu o wystandaryzowany kwestionariusz określano częstość przyjmowania oraz dawkę: leków beta-adrenolitycznych, inhibitorów enzymu konwertującego angiotensynę, antagonistów receptora angiotensyny II, leków hipolipemizujących, leków przeciwzakrzepowych oraz leków przeciwcukrzycowych WYNIKI Częstość występowania otyłości wśród pacjentów po hospitalizacji z powodu choroby niedokrwiennej serca w Krakowie zwiększała się stopniowo w kolejnych badaniach i wynosiła: 24,8% w badaniu przeprowadzonym latach 1996/1997, 26,7% w badaniu realizowanym w latach 1999-2000, 34,1% w badaniu realizowanym w latach 2006-2007, 35,5% w badaniu przeprowadzonym w latach 2011-2013 (p<0,01). Częstość występowania nadwagi nie podlegała istotnym zmianom i wynosiła: 50,3% w ; badaniu przeprowadzonym latach 1996/1997, 51,7% w badaniu realizowanym w latach 1999-2000, 45,7% w badaniu realizowanym w latach 2006- 2007, 47,1% w badaniu przeprowadzonym w latach 2011-2013 (p=0,29). Ogółem otyłość brzuszną stwierdzono u 36% mężczyzn i 61% kobiet. Obserwowano istotnie statystycznie zwiększanie się odsetka mężczyzn z obwodem pasa powyżej 102 cm w kolejnych edycjach badania. Wśród kobiet nie obserwowano takiego trendu. W każdym badaniu odsetek występowania otyłości brzusznej wśród kobiet był większy niż wśród mężczyzn. Osoby z prawidłową masą ciała najczęściej były hospitalizowane z powodu zawału mięśnia sercowego, a osoby z otyłością najczęściej z powodu niestabilnej dławicy piersiowej. Osoby z otyłością cechował krótszy czas edukacji w porównaniu do osób z prawidłową masa ciała. . Częstotliwość palenia tytoniu była większa u osób bez otyłości brzusznej w porównaniu z osobami z otyłością brzuszną Stwierdzono istotnie częstsze występowanie podwyższonych wartości ciśnienia tętniczego u osób z otyłością brzuszną w porównaniu do osób bez otyłości brzusznej (50% z otyłością brzuszną, 42% bez otyłości brzusznej. Nie stwierdzono istotnego związku między częstością występowania wysokiego stężenia cholesterolu frakcji LDL, a obecnością otyłości brzusznej. Stwierdzono, że częstość osiągania stężenia cholesterolu frakcji LDL poniżej 1,8 mmol/l zwiększała ; się w kolejnych badaniach w obu grupach. Obecność otyłości brzusznej była związana z istotnie częstszym występowania podwyższonego stężenia glukozy na czczo. Ogółem 20% osób z otyłością brzuszną miało stężenie glukozy na czczo powyżej 7,0 mmol/l, a w grupie bez otyłości brzusznej 7,5%. Osoby z otyłością częściej stosowały leki z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny lub sartany w badaniu pierwszym i drugim, w kolejnych latach różnica ta przestała być istotna statystycznie. Obecność nadwagi bądź otyłości była związana z istotnie częstszym przyjmowaniem leków przeciwcukrzycowych WNIOSKI 1. Częstość występowania otyłości zwiększała się jedynie u mężczyzn, jednak należy podkreślić, że częstość występowania otyłości u kobiet jest wciąż większa niż u mężczyzn. 2. Nie stwierdzono istotnej zmiany w częstości nadwagi zarówno u mężczyzn jak i u kobiet. 3. Otyłość jest związana z mniejszą częstością palenia tytoniu oraz większą częstością podwyższonego ciśnienia krwi, a także hiperglikemią na czczo u pacjentów po hospitalizacji z powodu choroby niedokrwiennej serca. Nie stwierdza się takiego związku dla hipercholesterolemii. Częstość palenia tytoniu zwiększała się w kolejnych badaniach u pacjentów bez otyłości , natomiast u pacjentów z otyłością pozostawała na tym samym poziomie. Związek otyłości brzusznej z kontrolą czynników ryzyka była analogiczna. Obecnoś ; ć otyłości była związana z większą częstością stosowania leków z grypy inhibitorów konwertazy lub sartanów oraz leków przeciwcukrzycowych. Otyłość była związana z większą częstością zażywania statyn jednie w badaniu z lat 1999/2000.
Place of publishing:
Level of degree:
Degree grantor:
Rada Dyscypliny Nauki medyczne
Promoter:
Date issued:
Identifier:
Call number:
Language:
Access rights:
Object collections:
Last modified:
Feb 6, 2024
In our library since:
Feb 6, 2024
Number of object content hits:
52
Number of object content views in PDF format
57
All available object's versions:
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/5023
Show description in RDF format:
Show description in OAI-PMH format:
| Edition name | Date |
|---|---|
| ZB-136919 | Feb 6, 2024 |
Objects
Similar
Smolik, Przemysław
Pęksa, Jan Wojciech
Podolec-Szczepara, Natalia Małgorzata
Studziński, Krzysztof
Waśniowska, Anna
Walczewska, Jolanta
Dębicka-Dąbrowska, Dorota
Pacia, Klaudia Krystyna
