Object
Title: Wpływ protetycznych zabiegów korygujących okluzję na stan i napięcie mięśni żucia
Abstract:
Wprowadzenie Realizowany projekt badań własnych miał w sposób nowatorski ocenić wpływ protetycznych zabiegów korygujących okluzję na stan i symetrię napięcia mięśni żucia. We wstępnej części pracy opisano problematykę związaną z czynnikami etiologicznymi odpowiedzialnymi za zaburzenia okluzji, ich oddziaływanie na układ stomatognatyczny (US), metody oceny okluzji oraz metody leczenia zaburzeń okluzji stosowane w leczeniu protetycznym. Opisano szczegółowo ocenę kontaktów okluzyjnych i planowania rekonstrukcji prawidłowych warunków zwarciowych zapewniających równomierne napięcie mięśni żucia, a tym samym fizjologiczne obciążenie w obrębie struktur stawowych. Przeanalizowano różne metody analizy kontaktów okluzyjnych, zarówno tradycyjną metodą wzrokową (z użyciem rejestratorów okluzyjnych tj. płytki woskowej do rejestracji zwarcia, masy sylikonowe, kalki i folie artykulacyjne), jak i z wykorzystaniem współczesnych instrumentalnych metod analizy okluzji z użyciem urządzeń elektronicznego wykrycia i pomiaru sił zgryzowych (T-Scan). Mając na uwadze stale rozwijającą się branżę cyfryzacji w stomatologii, opisano również nowoczesne metody wykonywania cyfrowych wycisków, analizy zwarcia, jak i wykorzystania technologii CAD – (Computer Aided Design) podczas projektowania prac protetycznych. Badania wielu autorów potwierdzają, iż w przebiegu zmiany warunków okluzyjnych i ; wysokości zwarciowej zmienia się również poziom napięcia mięśni żucia. Niesymetryczna praca skurczowa mięśni uznana jest za ważny czynnik etiologiczny bólowej postaci zaburzeń czynnościowych US. W powyższych badaniach brakuje jednak bezpośredniej oceny wpływu korekty zaburzeń okluzji na stan i symetrię mięśni żucia. Dlatego uznano, że wyniki uzyskane w niniejszej pracy mogą być uzupełnieniem dotychczas prowadzonych badań w zakresie zaburzeń okluzji w narządzie żucia – zarówno z poznawczego, jak i praktycznego punktu widzenia. Założenia i cel pracy Celem pracy było uzyskanie wyników badań elektromiograficznych potwierdzających skuteczność zabiegów korygujących okluzję poprzez selektywne szlifowanie przedwczesnych kontaktów zwarciowych w grupie pierwszej oraz nadbudowę koron klinicznych zębów przy użyciu materiału kompozytowego w grupie drugiej. Prowadzone badania przede wszystkim miały dać odpowiedź na następujące pytania: 1. Czy zastosowanie metody selektywnego szlifowania przedwczesnych kontaktów zwarciowych oraz nadbudowy koron klinicznych z użyciem materiału kompozytowego wpłynie korzystnie na obniżenie poziomu aktywności mięśni żucia? 2. Czy zastosowane protetyczne metody korekty okluzji będą skutkować przywróceniem symetrii napięć mięśni żucia? Kluczowym momentem oceny porównawczej była weryfikacja poziomu aktywności elektrycznej mięśni żwaczy przed i ; po korekcie protetycznej zaburzeń okluzji oraz określenie indeksu ich asymetrii. W przypadku przeprowadzenia zabiegów korekcyjnych oceniano przywrócenie prawidłowej funkcji mięśni żucia i tym samym poprawę dynamiki ruchów żuchwy. Materiał i metodyka badań Badaniami objęto 100 pacjentów obojga płci, w wieku od 20 do 42 lat, zgłaszających się do Gabinetu Stomatologicznego „PRIMADENT” w Wolbromiu w celu podjęcia leczenia stomatologicznego w okresie od grudnia 2019 do lutego 2021roku. Pacjentów podzielono na dwie grupy po 50 osób. Przydział do grupy I lub II następował w sposób losowy, w oparciu o stwierdzone zaburzenia okluzji podczas badania klinicznego. W grupie I – badanej przeprowadzono zabiegi korekcyjne w postaci selektywnego szlifowania przedwczesnych kontaktów zwarciowych. W grupie II – badanej przeprowadzono zabiegi nadbudowy zbyt niskich koron klinicznych z użyciem materiału kompozytowego. Badania były przeprowadzone zgodnie z wytycznymi Komisji Bioetycznej Okręgowej Izby Lekarskiej w Krakowie, wydanymi w opinii o numerze 310/KBL/OIL/2019 z dnia 10 grudnia 2019 roku. Pacjenci biorący udział w badaniu zostali poinformowani o założeniach badawczych pracy, zasadach dobrowolnego uczestnictwa, metody i zakresu przeprowadzanych zabiegów korygujących, przeciwskazaniach do ich wykonania oraz możliwości rezygnacji na każdym etapie realizacji badań klinicznych. ; W toku kwalifikacji pacjentów przeprowadzano badanie podmiotowe, podstawowe oraz specjalistyczne badanie stomatologiczne i badania pomocnicze tj. zdjęcia pantomograficzne oraz pomiar elektrycznej aktywności mięśni żwaczy. Badanie podmiotowe przeprowadzano w oparciu o rozmowę z pacjentem oraz kwestionariusz w opracowaniu własnym składający się z trzech części. W części I uzyskiwano informacje dotyczące ogólnego stanu zdrowia. Część II zawierała szczegółowe pytania dotyczące problemów w obrębie jamy ustnej i stawów skroniowo-żuchwowych (ssż) oraz dolegliwości bólowych w obrębie głowy z wyszczególnieniem miejsca, czasu trwania i intensywności bólu. Do oceny nasilenia bólu zastosowano arkusz oceny bólu z połączonych skal VAS (Visual analoque score – wzrokowa skala analogowa i skali VNRS (Verbal numerical rating scal – skala numeryczna). Kolejne pytania dotyczyły problemów periodontologicznych, nawyków parafunkcjonalnych (zgryzowych i niezgryzowych) oraz historii leczenia stomatologicznego. Ostatnia – III część zawierała szczegółowe pytania dotyczące czynnika psychoemocjonalnego i stresu oraz zaburzeń snu. Podstawowe badanie stomatologiczne uwzględniało ocenę jamy ustnej pod kątem stanu zębów, przyzębia oraz błony śluzowej. W przypadku użytkowanych uzupełnień protetycznych oceniano ich wartość kliniczną, szczególnie w strefach podtrzymujących wysokość zwarcia. Spe ; cjalistyczne badanie stomatologiczne uwzględniało ocenę zakresu ruchu odwodzenia i ruchów bocznych żuchwy, symetrii toru ruchu opuszczania i unoszenia żuchwy, stanu okluzji oraz stopnia napięcia mięśni żwaczowych w badaniu palpacyjnym oraz ocenę ssż. Zakres ruchu odwodzenia żuchwy mierzono pomiędzy brzegami siecznymi górnych i dolnych siekaczy centralnych przy użyciu suwmiarki z uwzględnieniem zachodzenia siekaczy w przypadku zgryzu nożycowego. Zakres ruchów bocznych odnoszono do linii środkowych łuku górnego i dolnego lub w przypadku braku symetrii, do linii pośrodkowej łuku górnego. Tor opuszczania i unoszenia żuchwy oceniano wzrokowo z uwzględnieniem podziału toru na trzy odcinki. Badanie okluzji przeprowadzano z wykorzystaniem kalki artykulacyjnej o grubości 200 mikrometrów, o tzw. progresywnym typie barwienia oraz folii artykulacyjnej o grubości 8 mikrometrów. Okluzję pozacentralną oceniano podczas ruchu doprzedniego oraz ruchów doprzednio-bocznych i bocznych żuchwy. Uzupełnieniem badania klinicznego było badanie palpacyjne mięśni żucia (porównawczo prawej i lewej strony). Oceniano występowanie bólu, stanu nadmiernego napięcia włókien mięśniowych. Badanie obejmowało mięśnie: żwacze (część powierzchowną i głęboką), skroniowe (część przednią, środkową, tylną), dwubrzuścowe (głowę przednią i tylną), skrzydłowe przyśrodkowe i boczne w testach pośrednich oraz mi ; ęsień mostkowo4 obojczykowo-sutkowy i czworoboczny. Ocenę kliniczną ssż przeprowadzono poprzez równoczesne badanie palpacyjne obu stawów w pozycji okluzji centralnej i w trakcie opuszczania, unoszenia, wysuwania i ruchów bocznych żuchwy. W pantomograficznym badaniu radiologicznym oceniano liczbę zębów leczonych endodontycznie, nieprawidłowości w budowie korzeni, umiejscowienie zębów zatrzymanych, istnienie patologii w obrębie zatok szczękowych i kości szczęki żuchwy. W kolejnym etapie badania stomatologicznego przeprowadzano analizę instrumentalną okluzji na modelach w artykulatorze. Przeniesienia przestrzennej relacji powierzchni okluzyjnej górnego łuku zębowego względem osi zawiasowej ssż dokonywano z użyciem łuku twarzowego. Sprawdzano stan okluzji w maksymalnym zaguzkowaniu, dyskluzję zębów bocznych podczas ruchów protruzyjnych (prowadzenie sieczne) oraz dyskluzję zębów bocznych przy ruchach dobocznych (prowadzenie kłowe). Badanie elektromiograficzne aktywności mięśni żwaczy przeprowadzano z zastosowaniem czterokanałowego elektromiografu MyoPlus 4Pro (Verity Medical Ltd.) z bipolarnymi elektrodami powierzchniowymi o stałej odległości biegunów (Spes Medica), o wymiarach 15x20 mm. Zapis potencjałów elektrycznych rejestrowany był podczas 10 sekundowego badania oddzielnie w pozycji położenia spoczynkowego żuchwy oraz w pozycji okluzji centralnej. Do analizy po ; tencjałów brano pod uwagę wartości średnie z 3 pomiarów. Badanie elektromiograficzne wykonywano dwukrotnie: przed dokonaniem korekty oraz po 7 dniach od wykonania ostatniej korekty zaburzeń okluzji. W toku realizacji pracy zastosowano dwie metody protetycznej korekty zaburzeń okluzji: selektywne szlifowanie przedwczesnych kontaktów zwarciowych oraz nadbudowę koron klinicznych z wykorzystaniem materiału kompozytowego. W przypadku pomiarów dających wyniki o charakterze ciągłym analizę statystyczną oparto na klasycznych procedurach obliczeń: wartości średnich, odchyleń standardowych, wartości minimalnych, wartości maksymalnych, błędów standardowych średniej, mediany testu analizy wariancji i testu post-hoc Tukeya dla zmiennych niezależnych. Do porównań zależności pomiędzy wynikami uzyskanymi w kolejnych badaniach klinicznych zastosowano test nieparametryczny ANOVA. Do opracowań obliczeń statystycznych wykorzystano specjalistyczny pakiet statystycznego Statitica 13.3. Wyniki badań Analiza średnich wartości potencjałów elektrycznych mięśni żwaczy w grupie I i II wykazała systematyczny spadek tych wartości zarówno w położeniu spoczynkowym żuchwy, jak i w okluzji centralnej po przeprowadzonej korekcie zaburzeń okluzyjnych. Średnia wartość potencjałów elektrycznych uzyskana w badaniu kontrolnym (7 dni po korekcie) w grupie I (szlifowanie) w położeniu spoczynkowym oz ; nacza, iż aktywność badanych mięśni spadła o 5,12 μV dla lewej strony i 3,95 μV dla prawej strony, co stanowi 51% wartości wyjściowej po stronie lewej i 45% po stronie prawej. Natomiast średnia wartość potencjałów elektrycznych uzyskana w grupie I (szlifowanie) w okluzji centralnej spadła o 37,62 μV dla lewej strony i 43,69 μV dla prawej strony, co stanowi 39% wartości wyjściowej po stronie lewej i 42% po stronie prawej. Dla grupy II (nadbudowy) wyniki badania kontrolnego przedstawiają się w następujący sposób: średnia wartość potencjałów elektrycznych w położeniu spoczynkowym spadła o 3,47 μV dla lewej strony i 4,65 μV dla prawej strony, co stanowi 45% wartości wyjściowej po stronie lewej i 51% po stronie prawej. Natomiast średnia wartość potencjałów uzyskana w grupie II w okluzji centralnej spadła o 32,69 μV dla lewej strony i 39,05 μV dla prawej strony, co stanowi 35% wartości wyjściowej po stronie lewej i 39% po stronie prawej. Uzyskane wyniki badań pozwoliły na obiektywną weryfikację dwóch różnych metod protetycznej korekty okluzji na stan i napięcie mięśni żucia. Potwierdzeniem ich skuteczności były informacje przekazywane przez pacjentów podczas wizyty kontrolnej po 7 dniach od korekty okluzji. Zmiana parametrów mięśniowych skutkowała automatycznym spadkiem dolegliwości bólowych mięśni i stawów, odzyskaniem swobody ruchów żuchwy, jak i ustąpieniem trudno ; ści w spożywaniu pokarmów. Z punktu widzenia czynników etiologicznych, korekta nieprawidłowości okluzji stanowi więc bardzo istotny aspekt uzyskania symetrii działania mięśni połączony z likwidacją obciążeń struktur stawowych. Wnioski Analiza wyników badań, uzyskana w toku realizacji niniejszego projektu, pozwala na sformułowanie następujących wniosków, co do skuteczności protetycznych zabiegów korygujących stan i napięcie mięśni żucia: 1. Metoda selektywnego szlifowania przedwczesnych kontaktów zwarciowych oraz nadbudowy kompozytowej koron klinicznych wpływała korzystnie na obniżenie aktywności elektrycznej mięśni żucia zarówno w położeniu spoczynkowym, jak i w okluzji centralnej. 2. Po przeprowadzonej korekcie uzyskiwano obustronną symetrię potencjałów elektrycznych mięśni żucia zapewniając fizjologiczne obciążenie tkanek przyzębia, prawidłową funkcję układu nerwowo-mięśniowego i poprawę postawy neurobehawioralnej pacjentów.
Place of publishing:
Level of degree:
Degree discipline:
Degree grantor:
Rada Dyscypliny Nauki medyczne
Promoter:
Date issued:
Identifier:
Call number:
Language:
Access rights:
Object collections:
Last modified:
Jan 3, 2024
In our library since:
Nov 20, 2023
Number of object content hits:
0
Number of object content views in PDF format
0
All available object's versions:
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/4993
Show description in RDF format:
Show description in OAI-PMH format:
| Edition name | Date |
|---|---|
| ZB-137555 | Jan 3, 2024 |
Objects
Similar
Górnicki, Michał Tomasz
