Praca podejmuje próbę oceny wpływu psychospołecznych uwarunkowań zachowań związanych z występowaniem urazów z powodu wypadków drogowych wśród dzieci w wieku 11-14 lat. Do badania zostały zidentyfikowane następujące zachowania prewencyjne dzieci: jeżdżenie w samochodzie w zapiętych pasach; jeżdżenie w samochodzie na tylnym siedzeniu; przechodzenie przez ulicę na przejściach dla pieszych; jeżdżenie na rowerze w kasku. W celu zidentyfikowania psychospołecznych determinant tych zachowań zastosowano poznawczo-społeczny model przekonań zdrowych szeroko stosowanych w dziedzinie edukacji zdrowotnej. W badaniu analizowano wpływ następujących przekonań zdrowotnych na przejawianie przez dzieci wybranych zachowań: postrzegane zagrożenie wypadkiem lub urazem, czyli postrzegane skutki zachowania ryzyka oraz postrzegane osobiste narażenie na wypadek lub uraz w wyniku przejawiania zachowania ryzykownego; negatywny wpływ rówieśników, czyli postrzeganą częstość przejawiania zachowań ryzykownych przez rówieśników; przekonanie o skuteczności zalecanego zachowania prewencyjnego w zapobieganiu wypadkom lub urazom; postrzegane przekonania rozdziców na temat zalecanego zachowania prewencyjnego, a także prewencyjne działania ze strony rodziców oraz nauczycieli. Ponadto analizowano wpływ czynników społeczno-demograficznych takich jak: płeć, wiek, miejsce zamieszkania, status zawodowy rodziców na częstoś ; ć w przejawianiu przez dzieci zachowań związanych z występowaniem urazów z powodu wypadków drogowych. Zbadano również wpływ wybranych cech indywidualnych takich jak: poszukiwanie wrażeń, obniżony nastrój, poczucie własnej wartości na przejawianie przez dzieci tych zachowań. Grupa badana składała się z dwóch kohort: dzieci 11-12-letnich uczniów V klasy szkoły podstawowej oraz dzieci w wieku 13-14 lat uczniów I klasy szkoły gimnazjalnej, z terenu powiatu krakowskiego ziemskiego i grodzkiego. Doboru grupy dokonano metodą warstwowo-losową. Badanie przeprowadzono przy użyciu ankiety środowiskowej. Najsilniejszym czynnikiem wpływającym na przejawianie tych zachowań przez badane dzieci jest wpływ rówieśniczy. Kolejnymi czynnikami wpływającymi na te zachowania są przekonania badanych dzieci dotyczące zagrożenia wypadkiem lub urazem w wyniku przejawiania zachowań ryzykownych, przekonania dotyczące skuteczności zalecanego zachowania prewencyjnego oraz postrzegane przekonanie rodziców. Cechy indywidualne takie jak poszukiwanie wrażeń lub poczucie własnej wartości są dużo słabszymi predykatorami tych zachwowań, choć na istotnym ststystycznie poziomie. Spośród wybranych czynników socjodemograficznych - płeć i wiek - różnicują badaną grupę dzieci w częstości jeżdżenia bez zapiętych pasów w samochodzie osobowym, jeżdżenie na przednim siedzeniu oraz przechodzenie przez ulicę w niedozwolonych m ; iejscach. Grupą, która najczęściej przejawia ryzykowne zachowania są chłopcy w wieku 13-14 lat w badanej populacji dzieci.
8 lis 2023
13 lip 2022
85
35
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/4829
Nazwa wydania | Data |
---|---|
ZB-97054 | 8 lis 2023 |
Malinowska-Cieślik, Marta
Kasparek, Maciej
Brzegowy, Paweł
Grysztar, Marcin
Rolska, Paulina
Siwińska, Jolanta