Title:
Author:
Subject:
Abstract:
Błona śluzowa wyścielająca górny odcinek przewodu pokarmowego jest ustawicznie narażona na działanie czynników drażniących i wrzodotwórczych. Powstawaniu uszkodzeń zapobiega jednak szereg sprzężonych ze sobą mechanizmów, a szczególnie ciągłe wydzielanie alkalicznego śluzu, wysoki przepływ krwi oraz szybka odnowa komórek błony śluzowej. Istotne znaczenie dla bariery śluzówkowej ma generacja endogennych prostaglandyn oraz uwalnianie epidermalnego czynnika wzrostu (EGF). Badania przeprowadziłam na 380 szczurach białych rasy Wistar, u których wywoływałam, przy użyciu kwasu octowego, wrzody języka i żołądka. Rozwijały się one niemal natychmiast po zastosowaniu tego kwasu, nabierając, po upływie 2-3 dni, charakteru wrzodów przewlekłych. Gojenie wrzodów języka trwało 11 dni, zaś wrzody żołądka goiły się w ciągu 21 dni. W przypadku wrzodów języka, bezpośrednio po ich wywołaniu obserwowałam spadek wartości przepływu kiwi w obrębie dna i brzegu owrzodzenia, ale w następnych dniach występował znaczny wzrost tego przepływu utrzymujący się przez cały okres gojenia. Tymczasem przepływ krwi w obrębie wrzodu żołądka, zwłaszcza w jego dnie, był obniżony przez cały okres trwania obserwacji i narastał wolniej, powracając do stanu wyjściowego dopiero w 14-tym dniu. Usunięcie ślinianek - głównego źródła endogennego EGF - nie wpływało zasadniczo na dynamikę gojenia owrzodzeń języka, ; ale stosowanie egzogennego EGF, przyspieszało ten proces zarówno u szczurów z usuniętymi, jak i zachowanymi śliniankami. Przeprowadzone badania wykazały, że nie zachodzi wzajemna interakcja pomiędzy EGF a poliaminami, ponieważ przyspieszający wpływ EGF na proces gojenia zachodził również w obecności α -difluorometyloornityny (DFMO) - blokera dekarboksylazy ornitynowej, kluczowego enzymu w syntezie poliamin. W przeciwieństwie do tego, stosowanie indometacyny, inhibitora syntezy prostaglandyn, spowodowało znamienne zahamowanie procesu gojenia, co wskazuje na istotną rolę prostaglandyn w tym procesie. W przypadku wrzodów żołądka, usunięcie ślinianek znacznie zwalniało proces gojenia, a stosowanie EGF u zwierząt zarówno z zachowanymi, jaki usuniętymi gruczołami ślinowymi przyspieszało ten proces. Stosowanie DFMO w znacznym stopniu eliminowało szybkość gojenia wrzodów żołądka u zwierząt otrzymujących EGF. Podawanie EGF przywracało prawidłowe gojenie, mimo stosowania indometacyny, zarówno u zwierząt bezśliniankowych jak i z zachowanymi śliniankami. Wskazuje to na brak udziału endogennych prostaglandyn w pobudzającym gojenie wrzodów działaniu EGF. Na podstawie powyższych wyników wnioskuję, że owrzodzenia błony śluzowej języka i żołądka mają podobny pod względem morfologicznym charakter, ale inną dynamikę gojenia. Prawdopodobnie wiąże się to z różnicami w przepływie krwi w ; obu rodzajach owrzodzeń. W przypadku wrzodów języka, przepływ krwi jest znacznie wyższy i ma to większe znaczenie w gojeniu tych wrzodów niż wrzodów żołądka. Reasumując, zarówno w gojeniu wrzodów języka, jak i żołądka, znaczącą rolę odgrywają czynniki fizjologiczne takie jak EGF i prostaglandyny, które wzmagają szybkość tego procesu poprzez stymulację przepływu krwi oraz przez przyspieszanie procesów regeneracji błony śluzowej i angiogenezy. Udział EGF i prostaglandyn w procesie gojenia wrzodów żołądka jest stosunkowo dobrze poznany, natomiast niewiele wiadomo o ich roli i znaczeniu w gojeniu owrzodzeń błony śluzowej jamy ustnej. Celem mojej pracy było: 1. Opracowanie modelu doświadczalnego przewlekłych owrzodzeń jamy ustnej (języka) i porównanie dynamiki gojenia tych wrzodów z szybkością gojenia się wrzodów żołądka. 2. Określenie roli przepływu krwi w procesie gojenia tych dwóch typów owrzodzeń. 3. Zbadanie roli i znaczenia EGF, poliamin i prostaglandyn w procesie gojenia.
Place of publishing:
Level of degree:
Degree discipline:
fizjologia ; choroby układu trawiennego