Object
Title: Hormonalnie aktywowane odruchy jelitowe w kontroli wydzielania enzymów trzustkowych
Abstract:
Trzustka jest gruczołem położonym pozaotrzewnowo pełniącym funkcję zewnątrz i wewnątrzwydzielniczą. W skład złożonego systemu neurohormonalnego zawiadującego regulacją czynności zewnątrzwydzielniczej gruczołu trzustkowego wchodzą: ośrodkowy układ nerwowy z wagalnym kompleksem grzbietowym pnia mózgu DVC, aferentne (czuciowe) i eferentne (motoryczne) włókna nerwu błędnego, wewnątrzustkowe zwoje nerwowe, włókna nerwów współczulnych, nerwy jelitowe enterycznego układu nerwowego (ENS), a także szereg substancji hormonalnych m.in. cholecystokinina, sekretyna, serotonina, VIP, PYY, neurotensyna, somatostatyna, polipeptyd trzustkowy i wiele innych. Melatonina (N-acetylo-5-metoksytryptamina) powstaje z aminokwasu L-tryptofanu w czteroetapowym procesie. Melatonina produkowana jest w szyszynce, siatkówce, gruczole Harderiana, ciele rzęskowym, nabłonku dróg oddechowych, nerkach a przede wszystkim w przewodzie pokarmowym. Receptory melatoninowe zostały zlokalizowane w wątrobie, śledzionie, jelicie, jak również komórkach beta wysp trzustkowych. Wyniki przeprowadzonych dotychczas badań sugerują udział melatoniny w regulacji motoryki żołądkowej i jelitowej, transporcie jonów i elektrolitów w śluzówce jelit. Opisywano protekcyjne działanie melatoniny w chorobie wrzodowej żołądka, chorobach jelit, zaobserwowano także onkostatyczne efekty działania melatoniny w nowotworach przewodu pokarmowego. ; Udowodniono protekcyjny wpływ zarówno egzogennej melatoniny, jak i jej prekursora L-tryptofanu w przebiegu ostrego eksperymentalnego zapalenia trzustki. Leptyna, peptyd złożony ze 167 aminokwasów bierze udział w regulacji przyjmowania pokarmu, wagi ciała oraz bilansu energetycznego organizmu. Receptor leptynowy odkryto m.in. sercu, łożysku, płucach, wątrobie, mięśniach szkieletowych, nerkach, trzustce, śledzionie, grasicy, prostacie, jajnikach, jelicie cienkim i okrężnicy. Poza tkanką tłuszczową leptyna produkowana jest przez łożysko, mięśnie szkieletowe, komórki przysadki mózgowej, a przede wszystkim przez żołądek. Leptyna jest ważnym czynnikiem gastroprotekcyjnym, chroni błonę śluzową żołądka przed uszkodzeniami wywołanymi podawaniem etanolu, czy poprzez mechanizm zależny od NO (tlenku azotu). Egzogenna leptyna podawana zarówno parenteralnie jak i centralnie chroni trzustkę przed uszkodzeniami powstałymi w przebiegu eksperymentalnego zapalenia trzustki u szczurów wywołanego podskórną infuzją ceruleiny. Hormon wykazuje działanie ochronne w stosunku do trzustki także w ischemicznym modelu ostrego zapalenia gruczołu. Grelina jest 28- aminokwasowym peptydem produkowanym głównie w żołądku, jednak jej obecność wykazano również w podwzgórzu, przysadce mózgowej, jelicie, nerce, łożysku, sercu, tarczycy, płucach, jajnikach, jądrach, oraz trzustce. Grelina uważana jest obecnie za naj ; silniejszy czynnik fizjologiczny pobudzający apetyt i powodujący odkładanie tkanki tłuszczowej u ssaków. Liczne badania dowodzą gastroprotekcyjnego działania greliny. Podawanie centralne oraz obwodowe gicliny szczurom wykazuje działanie ochronne zmniejszając uszkodzenia śluzówki żołądkowej wywołane doświadczalnie z zastosowaniem etanolu oraz stiesu wodnego. Giclina moduluje również czynność zewnątrzwydzielniczą trzustki, aczkolwiek opublikowane dotychczas dane nie są jednoznaczne. Istnieją doniesienia sugerujące hamujący wpływ greliny podawanej obwodowo na wydzielanie trzustkowe, podczas gdy inni badacze postulują pobudzające wydzielanie a-amylazy trzustkowej działanie greliny podawanej centralnie. Celem moich badań było określenie wpływu egzogennej melatoniny oraz jej prekursora, L-tryptofanu, jak również leptyny i greliny podawanych do światła jelita na wydzielanie enzymów trzustkowych w warunkach podstawowych, a także zbadanie wpływu wymienionych substancji na czynność zewnątrzwydzielniczą trzustki pobudzanej odprowadzeniem soku trzustkowego na zewnątrz, czyli dywersją. Kolejnym zadaniem, jakie sobie wyznaczyłam było wyjaśnienie roli CCK w działaniu badanych substancji na wydzielanie soku trzustkowego, określenie udziału nerwów czuciowych w pobudzeniu wydzielania enzymów trzustkowych przez melatoninę, L-tryptofan, grelinę i leptynę, a także próba wyjaśnienia udziału nerwów b ; łędnych i odruchów jelitowo - trzustkowych w działaniu badanych substancji na czynność zewnątrzwydzielniczą trzustki. Badania sekrecji trzustkowej przeprowadzono metodą in vivo na zwierzętach z zastosowaniem modelu ostrej przetoki trzustkowej. Zwierzęta poddano zabiegowi chirurgicznemu, podczas którego w warunkach narkozy zakładano dwa dreny, do przewodu trzustkowo - żółciowego, oraz do dwunastnicy. Dren trzustkowo - żółciowy wykorzystywano do zbierania wydzieliny trzustkowej w 15 minutowych frakcjach, zaś dren wprowadzony do dwunastnicy służył do reinfuzji soku trzustkowo - żółciowego do światła jelita. Badane substancje podawano w objętości 0.5 ml do dwunastnicy (i.d). Dywersję rozpoczynano w 60 minucie badania i kontynuowano do końca eksperymentu. Badane substancje w ustalonych dawkach oraz sposób opisany uprzednio podawane były w 120 minucie eksperymentu. W celu określenia roli nerwu X w regulacji czynności zewnatrzwydzielniczej trzustki zastosowano obustronną wagotomię na 7 dni przed eksperymentem wydzielniczym. W kolejnym etapie badano udział nerwów czuciowych (sensory nerves) w regulacji wydzielania enzymów trzustkowych. W tym celu zastosowano tzw. deaktywację włókien czuciowych przy użyciu neurotoksyny kapsaicyny podawanej podskórnie na 7 dni przed rozpoczęciem badań wydzielniczych, w dawce 100 mg/kg. Określenie wpływu blokowania receptora CCK1 na wydzielanie trzustkow ; e zostało przeprowadzone z użyciem antagonisty receptora cholecystokininowego typu 1; tarazepidu. W badanych próbkach oznaczano aktywność α-amylazy trzustkowej, wyrzut α-amylazy wyrażano w IU/L/15 min. Oznaczenie poziomu CCK w osoczu krwi dokonywano za pomocą metody radioimmunologicznej (RIA - radioimmunoassay). Krew do oznaczenia osoczowego poziomu CCK w ilości około 5 ml pobierano pod koniec badań wydzielniczych z żyły głównej dolnej (vena cava inferior). Wyniki przedstawionych badań wykazują, że zarówno egzogenna melatonina, prekursor melatoniny L-tryptofan, leptyna jak również grelina podane do światła dwunastnicy pobudzają czynność egzokrynną trzustki u szczurów zarówno w warunkach wydzielania podstawowego jak i pobudzanego odprowadzeniem soku trzustkowego na zewnątrz, czyli dywersją. Działanie pobudzające badanych substancji (melatoniny, L-tryptofanu, leptyny lub greliny) podanych dodwunastniczo było zniesione po zastosowaniu całkowitego obustronnego przecięcia gałęzi nerwu X (wagotomii). Także kapsaicynowa deaktywacja (odnerwienie) włókien czuciowych całkowicie odwracała pobudzający uwalnianie α-amylazy z pęcherzyków trzustkowych efekt działania melatoniny, L-tryptofanu, leptyny oraz greliny, podanych bezpośrednio do światła jelita. Z kolei zablokowanie receptora cholecystokininowego typu 1 (CCK1) spowodowało całkowite zniesienie pobudzenia czynności wydzielniczej gruc ; zołu trzustkowego przez badane substancje. Badanie przeprowadzone w Izotopowej Katedry Fizjologii wykazało, że dodwunastnicza aplikacja melatoniny, L- tryptofanu, leptyny lub greliny spowodowała wzrost osoczowego poziomu cholecystokininy mierzonego za pomocą RIA, w sposób zależny od dawki. Mechanizm pobudzającego wydzielanie trzustkowe działania melatoniny, L-tryptofanu, leptyny oraz greliny podanych bezpośrednio do światła dwunastnicy związany jest prawdopodobnie z aktywacją zarówno długich, wago wagalnych jak i krótkich jelitowo - trzustkowych odruchów nerwowych, a także uwalnianiem CCK.
Place of publishing:
Level of degree:
Degree grantor:
Promoter:
Date issued:
Identifier:
Call number:
Language:
Access rights:
Object collections:
Last modified:
Feb 8, 2023
In our library since:
Jun 20, 2022
Number of object content hits:
1
Number of object content views in PDF format
0
All available object's versions:
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/4738
Show description in RDF format:
Show description in OAI-PMH format:
| Edition name | Date |
|---|---|
| ZB-120313 | Feb 8, 2023 |
Objects
Similar
Nawrot-Porąbka, Katarzyna
Patel, Nikunjkumar
