Cukrzyca typu 2 cechuje się nieprawidłowym fenotypem skrzepu fibrynowego, charakteryzującym się szybszym tworzeniem gęstszych sieci fibryny o mniejszej podatności na lizę (hipofibrynolizą) w porównaniu do pacjentów bez cukrzycy. Mechanizmy tej zależności nie są w pełni poznane. Celem mojej rozprawy doktorskiej było zidentyfikowanie nowych czynników modyfikujących właściwości fibryny i sprawność fibrynolizy u pacjentów z cukrzycą typu 2. Przeprowadzono trzy badania przekrojowe, jedno badanie obserwacyjne oraz jedno badanie in vitro. Oznaczono m.in. hemoglobinę glikowaną, parametry hemostazy, aktywacji płytek, generację trombiny oraz przepuszczalność skrzepu fibrynowego. Sprawność fibrynolizy oceniono trzema metodami, według Lisman i wsp. (2001), Carter i wsp. (2007) oraz Pieters i wsp. (2018). Pierwszym badanym czynnikiem była oksydacja białek osocza. Oznaczono trzy markery: całkowitą karbonylację osocza, stężenie substancji reagujących z kwasem tiobarbiturowym oraz całkowitą zdolność antyoksydacyjną osocza. Wykazano, iż całkowita karbonylacja osocza zależy od wartości hemoglobiny glikowanej, czasu od rozpoznania cukrzycy, a także od współistniejącej choroby sercowo-naczyniowej. Całkowita karbonylacja osocza korelowała dodatnio z czasem lizy skrzepu ocenionym według Lisman i wsp., oraz ujemnie z przepuszczalnością skrzepu. Podwyższona całkowita karbonylacja osocza (w ; górnym kwartylu) wykazała wysoką moc dyskryminacyjną dla identyfikacji pacjentów z wydłużonym czasem lizy skrzepu. Drugim badanym czynnikiem były NETs, tj. zewnątrzkomórkowe pułapki neutrofilowe. Oznaczono cztery markery NETs w osoczu: dwa jądrowe, takie jak cytrulinowany histon H3 i pozakomórkowy DNA, oraz dwa komórkowe, takie jak mieloperoksydaza i elastaza neutrofilowa. Wykazano, iż stężenie markerów jądrowych zależało od stężeń glukozy, hemoglobiny glikowanej oraz interleukiny 6. Stężenie pozakomórkowego DNA korelowało dodatnio z pikiem trombiny. Zarówno stężenie cytrulinowanego histonu H3, jak i pozakomórkowego DNA odpowiadały za istotny odsetek zmienności czasu lizy i przepuszczalności skrzepu. Także stężenie mieloperoksydazy korelowało dodatnio z czasem lizy skrzepu. Pozostałymi predyktorami czasu lizy skrzepu były: stężenie inhibitora aktywatora plazminogenu 1 i współistniejąca choroba sercowo-naczyniowa, a także czas od rozpoznania cukrzycy. Trzecim badanym czynnikiem była inkorporacja α2 antyplazminy do skrzepu. Wykazano, iż wydłużenie czasu lizy skrzepu u kobiet z cukrzycą w stosunku do mężczyzn z cukrzycą, jest związane z nasiloną inkorporacją α2-antyplazminy do skrzepu. Opracowano model opisujący zależność pomiędzy czasem lizy skrzepu ocenionym metodą Carter i wsp. a stopniem inkorporacji α2-antyplazminy do skrzepu, stężeniem inhibitora aktywatora plazminog ; enu 1, stężeniem fibrynogenu, płcią oraz wskaźnikiem masy ciała. Wyższa inkorporacja α2-antyplazminy do skrzepu (w górnym kwartylu) była związana z wyższym pikiem trombiny i endogennym potencjałem trombogennym. W kolejnym etapie, metodą spektrometrii masowej zbadano modyfikacje post-translacyjne fibrynogenu w skrzepach osoczowych pacjentów z cukrzycą typu 2, przed i po wdrożeniu leczenia kwasem acetylosalicylowym w dawce 75 mg raz dziennie. Przyjmowanie kwasu acetylosalicylowego potwierdzono supresją stężenia tromboksanu B2. Zidentyfikowano po 10 miejsc glikacji na łańcuchach α i β fibrynogenu, oraz 6 na łańcuchu γ fibrynogenu. Glikacji podlegały lizyny, o których wiadomo z poprzednich badań, iż są istotne dla interakcji z czynnikiem XIII (αK-208, αK-448 i αK-539) i działania plazminy (αK-81). Wykazano 7 miejsc acetylacji. Trzy miejsca acetylacji były tożsame z miejscami glikacji (αK 195, β-247 i βK-353). Leczenie kwasem acetylosalicylowym nie miało wpływu na intensywność acetylacji, jak również czas lizy skrzepu badany metodą Pieters i wsp. Ostatnimi badanymi czynnikami były modyfikacje post translacyjne α2-antyplazminy glikowanej i acetylowanej in vitro. Zidentyfikowano 11 miejsc glikacji i 10 miejsc acetylacji. Inkubacja α2-antyplazminy z glukozą była związana z glikacją 4 (K-418, K-427, K-434 i K-441) z 6 reszt lizyny, o których wiadomo, że są ważne dla oddziaływania ; z plazminą. Miejsca glikacji były tożsame z miejscami acetylacji w 9 przypadkach. Inkubacja α2 antyplazminy z glukozą i kwasem acetylosalicylowym była związana z obniżoną acetylacją tych miejsc w porównaniu do inkubacji z samym kwasem acetylosalicylowym. Na lizynach 182 i 448 obniżonej acetylacji towarzyszyła wyższa intensywność glikacji, co wskazuje na możliwą konkurencję procesów glikacji i acetylacji w odniesieniu do tych dwóch miejsc modyfikacji. Podsumowując, nowe zidentyfikowane czynniki, które wpływały na właściwości skrzepu fibryny i lizę, obejmowały: zwiększoną oksydację białek, nasiloną generację zewnątrzkomórkowych pułapek neutrofilowych oraz wzmożoną inkorporację α2-antyplazminy do skrzepu. Zidentyfikowano modyfikacje post-translacyjne fibrynogenu i α2-antyplazminy.
Rada Dyscypliny Nauki medyczne
Mar 25, 2024
May 10, 2022
7
0
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/4654
Edition name | Date |
---|---|
ZB-134215 | Mar 25, 2024 |
Bryk-Wiązania, Agata
Brożek, Jan
Cyganek, Katarzyna
Kopytek, Magdalena
Żyłka, Agnieszka
Wanic, Krzysztof
Wysocki, Michał
Zdziarska, Joanna