Obiekt
Tytuł: Analiza czynników przyczynowych, objawów klinicznych oraz sposobu leczenia anafilaksji u dzieci w przedziale wiekowym 0-18 roku życia
Abstrakt:
Głównym celem badania była próba ustalenia wzorca klinicznego anafilaksji dla najczęstszych alergenów w populacji dziecięcej: pokarmów i jadów owadów. Celem drugorzędnym było wskazanie głównych obszarów wymagających edukacji i poprawy jakości opieki medycznej w zakresie postępowania z pacjentem podczas i po epizodzie anafilaksji. Szczególnej analizie poddane zostały następujące problemy badawcze : 1. Ustalenie czynników wywołujących anafilaksję u dzieci w skali jednego Ośrodka. 2. Symptomatologia anafilaksji w polskiej populacji pediatrycznej w porównaniu z danymi pochodzącymi z Europejskiego Rejestru Anafilaksji (ERA). 3. Określenie rodzaju interwencji medycznej podczas epizodu anafilaksji oraz stopnia jej zgodności z międzynarodowymi wytycznymi. 4. Ocena postępowania z pacjentem po przebytym epizodzie anafilaksji (zaopatrzenie w leki interwencyjne, szkolenie z techniki podania adrenaliny). Grupę badaną stanowiły dzieci, które w okresie od 30.09.2015 do 31.03.2019 ( w dniach 30.09.2015-19.11.2015 - badanie pilotażowe) zgłaszały się do Kliniki Chorób Dzieci w trakcie epizodu anafilaksji oraz te, które były w tym okresie przyjmowane planowo do Kliniki celem diagnostyki po przebytym w okresie ostatnich 12 miesięcy udokumentowanym epizodzie anafilaksji. Do badania włączano tylko dzieci z objawami uogólnionej reakcji alergicznej w stopniu umiarkowanym i ciężkim. Badanie było p ; rowadzone w kooperacji z Europejskim Rejestrem Anafilaksji (Network for Online-Registration of Anaphylaxis – NORA). Badana grupa obejmowała 114 dzieci w wieku od 5 miesięcy do 17 lat (średni wiek 8,0 lat, SD = 4,8 lat), (76 chłopców, 66%) z przewagą płci męskiej we wszystkich grupach wiekowych: 0 - 2 lata (n = 17, 64,7%) ), 3-6 (n = 32, 75%), 7-12 (n = 40, 62,5%), ≥ 13 (n = 25, 64%). Stanowiło to 12,5% części międzynarodowej (909 przypadków) populacji dzieci i młodzieży ujętej w tym czasie w Rejestrze. Praca poglądowa oparta na analizie 69 pozycji piśmiennictwa, spośród których 37 opublikowano w latach 2019-2020. Dwoma najczęstszymi alergenami będącymi przyczyną anafilaksji w tej grupie pacjentów były: w 47,4% - jad owadów błonkoskrzydłych z przewagą pszczół i w 35,1% - pokarm. Uzyskane dane są odmienne niż w Rejestrze, gdzie głównym czynnikiem uczulającym był pokarm (66%), a następnie jad owadów (19%) z przewagą os. Rodzaj alergenu wywołującego anafilaksję różnił się w zależności od wieku dziecka. W grupie przedszkolnej dominowała alergia pokarmowa. Alergia na jad owadów częściej występowała u dzieci w wieku szkolnym, co jest zgodne z danymi z ERA. Najczęstszymi alergenami pokarmowymi były: jajo kurze, mleko krowie, orzechy drzewne (laskowe, włoskie, nerkowiec), sezam, orzeszki ziemne. Białko jaja kurzego i mleko krowie dominowały u najmłodszych dzieci do 3 roku życia (70,6 ; %) i w grupie przedszkolnej (43,8%) - jest to porównywalne z ERA. Jednakże najczęstszym alergenem pokarmowym w populacji dzieci europejskich były orzeszki arachidowe (28%). Objawy skórne (wg kolejności): pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, świąd i rumień, występowały u prawie wszystkich pacjentów tej pracy (99,1%), bez względu na czynnik wywołujący. Również według danych z Rejestru objawy skórne odnotowano najczęściej (92%), z identyczną jak w tej pracy kolejnością częstości ich występowania. Drugim co do częstości zajętym układem, zarówno w tej pracy, jak i w populacji europejskiej, był układ oddechowy (odpowiednio 93,9% i 80% pacjentów), a najczęstszym obserwowanym objawem była duszność. Pozostałe objawy jak kaszel, zmiana głosu, nieżyt nosa, stridor, uczucie obrzęku gardła i świszczący wydech opisywane były w obu populacjach z różną częstością. U wszystkich dzieci uczulonych na pokarm występowały objawy ze strony układu oddechowego, co stanowiło statystycznie znamienną różnicę w porównaniu do dzieci z anafilaksją po użądleniach owadów (100% vs 88,9%, p=0.036). W tej pracy objawy sercowo-naczyniowe (wg kolejności występowania: obniżenie czujności, niedociśnienie, tachykardia, zawroty głowy) dotyczyły 74,6% dzieci, występując znamiennie częściej u dzieci uczulonych na jad owadów w stosunku do uczulonych na pokarmy (85,2% vs 65%, p=0.022). Wg Rejestru objawy ze strony układu kr ; ążenia dotyczyły mniej niż połowy pacjentów (41%) i objawiały się inaczej niż u polskich dzieci - głównie w postaci zawrotów głowy, niedociśnienia i zapaści. Wyniki niniejszej pracy wskazują, że 61,4% dzieci przejawiało objawy żołądkowo-jelitowe, ale istotnie częściej pojawiały się one u dzieci uczulonych na pokarm niż na jad owadów (77,5% vs 48,1%, p=0.004). Najczęstszym objawem ze strony przewodu pokarmowego był ból brzucha. W omawianej grupie, u dzieci do 6 roku życia, objawem różniącym pacjentów z alergią pokarmową i alergią na jad były wymioty. Pojawiały się one znamiennie częściej w pierwszej grupie (48% vs 13%). Według Rejestru objawy żołądkowo-jelitowe występowały rzadziej, bo u 45% pacjentów, choć podobnie jak w tej pracy wymioty dominowały u dzieci w wieku przedszkolnym. Zaobserwowano, że dzieci uczulone na pokarm były młodsze i rzadziej u nich występowały objawy zagrażające życiu. W przypadku anafilaksji wywołanej pokarmem objawy ze strony przewodu pokarmowego i układu oddechowego były istotnie częstsze w porównaniu z anafilaksją wywołaną jadem owadów. Z kolei alergia na jad owadów miała największy wpływ na układ sercowo-naczyniowy w postaci wystąpienia spadku ciśnienia tętniczego krwi lub utraty świadomości, a więc objawów zagrażających życiu. Na tej podstawie potwierdziliśmy hipotezę, że fenotyp anafilaksji może różnić się w zależności od czynnika wywołującego i o ; d wieku dziecka i podjęliśmy próbę przedstawienia dwóch najczęstszych klinicznych wzorców anafilaksji. Fenotyp pacjenta z anafilaksją pokarmową przedstawia się jako dziecko młodsze z objawami głównie ze strony przewodu pokarmowego, wśród których typowe są wymioty, a także pojawiający się nieżyt nosa i kaszel. Natomiast fenotyp pacjenta z anafilaksją na jad przedstawia się jako dziecko starsze z objawami głównie sercowo-naczyniowymi, zwłaszcza pod postacią spadku ciśnienia aż do zapaści. Pacjent po użądleniu przez owada częściej zgłasza obecność subiektywnych objawów, takich jak mrowienie, pieczenie rąk i/lub stóp, parestezje. U większości dzieci zarówno w badanym materiale, jak i w Rejestrze (64,9% vs 72%), pierwsza linia interwencji medycznej prowadzona była wyłącznie przez personel medyczny, najczęściej przez lekarza pogotowia ratunkowego i specjalistę nie będącego alergologiem. Podobnie w obu grupach, u jednej trzeciej pacjentów (33,3% vs 30%), pierwszej pomocy udzielała osoba nie mająca wykształcenia medycznego (w 95% był to członek rodziny), a następnie w większości przypadków (76,3%) personel medyczny. Prawie u wszystkich dzieci (n=112, 98,2%) zastosowano leczenie farmakologiczne. Lekami podawanymi przez osoby bez wykształcenia medycznego, zarówno w Polsce jak i u dzieci z Rejestru, były według tej samej kolejności: doustne leki przeciwhistaminowe (AH1) (81,6% vs 78% ; ), doustne glikokortykosteroidy (GKS) (21,1% vs 52%), leki z grupy beta2-agonistów (SABA) (18,4% vs 28%). Farmakoterapia zarówno pierwszej, jak i drugiej linii interwencji, prowadzona przez personel medyczny, opierała się w analizowanej grupie w kolejności: na lekach przeciwhistaminowych (89,3%), GKS (83%) i wlewach kroplowych (61,3%). Równie wysoki odsetek stosowania GKS (82%) i nieco niższy leków przeciwhistaminowych (76%) odnotowano u dzieci zgłoszonych do Rejestru. Adrenalinę, jako lek ratunkowy w pierwszej linii interwencji, otrzymało w tym materiale 39 (34,8%) dzieci, i choć stanowi to wyższy odsetek niż w Rejestrze (28% pacjentów), to postępowanie takie ocenia się jako zbyt rzadkie. Podsumowaniem przeprowadzonej analizy jest stwierdzenie, ze prawie 2/3 dzieci (65,2%) z ciężką anafilaksją nie otrzymało adrenaliny jako leku pierwszego rzutu. Bezpośrednio po epizodzie anafilaksji tylko 1/3 pacjentów została zaopatrzona w receptę na adrenalinę, a mniej niż 10% zostało przeszkolonych w zakresie postępowania w przypadku kolejnego epizodu anafilaksji. Podanie adrenaliny tylko u 1/3 dzieci z ciężkimi objawami ogólnoustrojowej reakcji uwidoczniły jej ograniczone zastosowanie w anafilaksji. Niewystarczające użycie adrenaliny podczas pierwszej interwencji medycznej, jak również rzadkie stosowanie w praktyce zalecanego planu postępowania po epizodzie anafilaksji (recepta na lek, ; szkolenie pacjenta i jego opiekunów z obsługi autowstrzykiwacza i ampułkostrzykawki z adrenaliną, wskazówki co do możliwości unikania alergenu) może wynikać z braku dostatecznej znajomości anafilaksji jako złożonego problemu klinicznego. Uzyskane w tej pracy wyniki wskazują na obszary w zakresie diagnostyki i leczenia anafilaksji wymagające edukacji. Niezwykle istotne jest również uświadomienie lekarzom konieczności edukacji pacjentów w zakresie wskazań i technik podawania adrenaliny, w tym samodzielnej iniekcji. Publikacja o charakterze poglądowym, przedstawia wybrane doniesienia na temat aktualnie obowiązującego podejścia do rozpoznawania anafilaksji, leczenia i realizacji tych wytycznych w codziennej praktyce. W pracy zaprezentowano nową definicję anafilaksji według WAO (2019), której nowatorstwo wynika z faktu, że nie uznaje się już zmian skórnych jako niezbędnego objawu do rozpoznania anafilaksji.Podkreślono fakt, że szybkie podanie adrenaliny jest bezpieczne, służy leczeniu ciężkich objawów i zapobiega reakcjom dwufazowym. Zwrócono również uwagę, że według najnowszych danych stosowanie systemowych GKS, powszechnie uważanych za leki zmniejszające ryzyko powstania reakcji dwufazowej, nie tylko nie wykazuje takiego działania, a wręcz u dzieci może zwiększać prawdopodobieństwo jej wystąpienia. Wymienione w publikacji nowoczesne autowstrzykiwacze z odpowiednio dobraną dawką l ; eku, również dla niemowląt, po wprowadzeniu do powszechnego użycia będą mogły być częściej wykorzystane przez pacjentów podczas anafilaksji. Równocześnie wykorzystanie modułów e-learningowych, wielodyscyplinarnych programów edukacyjnych, czy też osobistych treningów w pracy z pacjentem, może być pomocne w podjęciu decyzji przez samego chorego lub jego opiekuna o wykonaniu iniekcji z adrenaliny bez lęku o działania niepożądane leku.
Miejsce wydania:
Stopień studiów:
Dyscyplina:
Instytucja nadająca tytuł:
Rada Dyscypliny Nauki medyczne
Promotor:
Data wydania:
Identyfikator:
Sygnatura:
Język:
Prawa dostępu:
Kolekcje, do których przypisany jest obiekt:
Data ostatniej modyfikacji:
8 kwi 2024
Data dodania obiektu:
29 mar 2022
Liczba wyświetleń treści obiektu:
0
Liczba wyświetleń treści obiektu w formacie PDF
0
Wszystkie dostępne wersje tego obiektu:
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/4570
Wyświetl opis w formacie RDF:
Wyświetl opis w formacie OAI-PMH:
| Nazwa wydania | Data |
|---|---|
| ZB-133531 | 8 kwi 2024 |
Obiekty
Podobne
Tarczoń, Izabela
Kędra,Edyta (red nauk ). Kowalak,Czesław (współpraca)
Lesiak-Bednarek, Anna
Świat, Agnieszka
Szymański, Henryk
Czyżowska, Jolanta
