Metadata language
Title:
Ocena funkcji nerek u chorych z ostrym zapaleniem trzustki we wczesnej fazie rozwoju schorzenia
Author:
Subject:
ostre zapalenie trzustki ; ostre uszkodzenie nerek ; lipokalina zwiazana z żelatynazą ; cystatyna C ; uromodulina
Abstract:
Ostre zapalenie trzustki (OZT) jest jednym z najczęściej rozpoznawanych ostrych schorzeń jamy brzusznej. W ok. 80% przypadków choroba przebiega łagodnie (MAP – mild acute pancreatitis), jednak u pozostałych pacjentów rozwija się średnio-ciężka (MSAP– moderately-severe acute pancreatitis) lub ciężka postać choroby (SAP – severe acute pancreatitis). Wczesne rozpoznanie ciężkiego przebiegu OZT jest ważne w związku z koniecznością wdrożenia intensywnego leczenia. Obowiązujące wytyczne kliniczne szczególnie akcentują skrupulatną, powtarzaną w czasie ocenę stanu chorego, przede wszystkim w odniesieniu do rozwoju niewydolności narządowej. W przebiegu OZT może rozwinąć się m.in. niewydolność nerek, pod postacią ostrego uszkodzenia nerek (AKI – acute kidney injury). Śmiertelność pacjentów z OZT, u których doszło do rozwoju AKI, jest 5-10 krotnie wyższa w porównaniu do pacjentów bez tego powikłania. Do diagnostyki AKI stosuje się aktualnie kryteria RIFLE oraz KDIGO, które opierają się głównie na ocenie zmian stężenia kreatyniny w surowicy oraz diurezy w czasie. Ograniczona wartość tych wskaźników skłania jednak do poszukiwania nowych markerów ostrego uszkodzenia nerek. Celem niniejszej pracy była ocena użyteczności diagnostycznej wskaźników funkcji nerek oznaczanych w ciągu pierwszych 72 godzin rozwoju choroby w prognozowaniu przebiegu OZT oraz w rozpoznaniu AKI wikłającego OZT. Ocenie p ; oddano wskaźniki rutynowe (stężenie mocznika i kreatyniny w surowicy) oraz rzadziej stosowane (stężenie cystatyny C w surowicy, wskaźniki filtracji kłębuszkowej - eGFR szacowane w oparciu o stężenia kreatyniny i cystatyny C w surowicy oraz kinetyczny eGFR i wskaźnik mocznik/kreatynina), nowoczesne (stężenie lipokaliny związanej z żelatynazą neutrofili w moczu - uNGAL), a także dotąd nie oceniane w kontekście AKI w przebiegu OZT (stężenie uromoduliny w surowicy). Ocenę użyteczności diagnostycznej prowadzono przy użyciu krzywych ROC (Receiver Operating Characteristic).Badaniem objęto 66 dorosłych chorych hospitalizowanych i leczonych z powodu OZT w Oddziale Chirurgicznym Szpitala Powiatowego w Suchej Beskidzkiej. OZT rozpoznawano i klasyfikowano zgodnie z obowiązującymi kryteriami (Revised Atlanta Classification 2012). AKI diagnozowano w oparciu o zmiany stężenia kreatyniny w surowicy i diurezę, zgodnie z kryteriami KDIGO. Materiał do badania stanowiła krew pełna pobierana na wersenian dwupotasowy, surowica oraz mocz uzyskane od chorych w ciągu pierwszych 24, 48 i 72 godzin trwania OZT., Najwyższe stężenia tradycyjnych wskaźników stosowanych w ocenie funkcji nerek, tzn. mocznika i kreatyniny w surowicy zaobserwowano u badanych pacjentów w pierwszych 24 godzinach trwania OZT. W kolejnych dobach badania stężenia tych wskaźników były istotnie niższe. Pacjenci z AKI wykazywali znamie ; nnie wyższe stężenia mocznika, kreatyniny i cystatyny C w surowicy, niższe wartości eGFR (wg wszystkich ocenianych w badaniu wzorów, w tym kinetycznego eGFR) oraz wyższe stężenia uNGAL i wartości wskaźnika uNGAL do kreatyniny (uNGAL/uCr) w ciągu całego badania. Pacjenci z cięższym przebiegiem OZT również wykazywali wyższe stężenia mocznika, kreatyniny i cystatyny C w surowicy oraz niższe wartości eGFR w pierwszej i drugiej dobie badania. W ciągu całego badania u tych pacjentów obserwowano wyższe stężenia uNGAL i wyższe wartości wskaźnika uNGAL/uCr. W ciągu całego badania bardzo silnie skorelowane ze sobą były stężenia kreatyniny, mocznika i cystatyny C w surowicy oraz wartości eGFR wyliczane wg wszystkich ocenianych wzorów, również kinetyczny eGFR. Słabsze, choć również istotne statystycznie korelacje z wymienionymi wyżej wskaźnikami wykazano dla stężenia uromoduliny w surowicy oraz dla współczynnika uNGAL/uCr. Przeprowadzona analiza krzywych ROC wykazała, że większość badanych wskaźników (mocznik, kreatynina, cystatyna C i eGFR szacowany wg ocenianych wzorów) posiada pewną wartość dyskryminacyjną między łagodną a ciężką postacią OZT, ale nie wykazuje satysfakcjonującej czułości i swoistości diagnostycznej. Jedynie użyteczność diagnostyczna oznaczeń uNGAL i wskaźnika uNGAL/uCr w rozpoznaniu SAP była wyższa niż obserwowana dla białka C-reaktywnego, szczególnie w pierwszej dobie ; badania. Oznaczenie uNGAL charakteryzowało się także najlepszą użytecznością w rozpoznaniu AKI, przy czym najwyższe wartości pola pod krzywą ROC obserwowano również w pierwszej dobie. Oznaczanie uNGAL oraz uNGAL/uCr w pojedynczej porcji moczu, zwłaszcza w pierwszej dobie OZT, wydaje się być dobrym narzędziem w ocenie uszkodzenia nerek, ale też w prognozowaniu ciężkości przebiegu ostrego zapalenia trzustki. Należy podkreślić, że jest to badanie nieinwazyjne, a ze względu na metodykę oznaczeń, możliwe do szerokiego wprowadzenia jako badanie rutynowe. Oznaczanie stężenia cystatyny C w surowicy krwi stanowi użyteczne klinicznie narzędzie w prognozowaniu wystąpienia AKI w okresie pierwszych 24 godzin trwania choroby, jednak nie przewyższa użyteczności diagnostycznej stosowanych rutynowo markerów funkcji nerek, w szczególności stężenia kreatyniny w surowicy.
Place of publishing:
Level of degree:
Degree discipline:
choroby układu trawiennego ; biochemia
Degree grantor:
Promoter:
Kuśnierz-Cabala, Beata ; Gala-Błądzińska, Agnieszka