Object
Title: Ocena rzetelności polskiej wersji badawczych kryteriów diagnostycznych zaburzeń czynnościowych układu ruchowego narządu żucia (BKD/ZCURNŻ)
Abstract:
Zaburzenia czynnościowe układu ruchowego narządu żucia (ZCURNŻ, z języka angielskiego temporomandibular disorders, TMD) według Reny de Leeuw obejmują problematykę związaną z mięśniami żucia, stawami skroniowo-żuchwowymi i otaczającymi tkankami. Stanisław Majewski zakres postępowania diagnostyczno-terapeutycznego związanego z analizowanymi tu zaburzeniami rozszerza na cały układ stomatognatyczny. Najczęstszym objawem zgłaszanym przez pacjentów cierpiących z powodu ZCURNŻ jest ból zlokalizowany w okolicy stawu lub stawów skroniowo-żuchwowych i/lub mięśni żucia. Może on się potęgować w czasie aktu żucia lub podczas innych stanów okluzyjnych żuchwy, przy czym okluzję rozumie się jako wszelkie stany statyczne i dynamiczne. Są to dolegliwości o charakterze łagodnym, fluktuacyjnym. Zdarzają się jednak również przypadki z silnymi dolegliwościami bólowymi. Niewykryte i nieprawidłowo leczone przypadki ostrego bólu ZCURNŻ mogą przejść w przewlekłą postać, a ta jest trudne w leczeniu. Innymi objawami ZCURNŻ są: ograniczenie możliwości odwodzenia żuchwy, zbaczanie żuchwy i objawy akustyczne z okolicy stawu skroniowo-żuchwowego podczas ruchów żuchwy (trzaski i/lub krepitacje). Te trzy główne objawy, tj. dolegliwości bólowe, ograniczenie ruchomości żuchwy i objawy akustyczne, nazywane są „klasyczną triadą” zaburzeń czynnościowych układu ruchowego narządu żucia.Celem pracy było określenie:(1) ; rzetelności badań prowadzonych przez jednego obserwatora (z języka angielskiego intra-rater reliability) używającego oficjalnie przetłumaczonej i kulturowo zaadaptowanej polskiej wersji kwestionariusza osobowego oraz badania klinicznego badawczych kryteriów diagnostycznych zaburzeń czynnościowych układu ruchowego narządu żucia; (2) rzetelności badania prowadzonego przez dwóch obserwatorów (z języka angielskiego inter-rater reliability) używających oficjalnie przetłumaczonej i kulturowo zaadaptowanej polskiej wersji badania klinicznego badawczych kryteriów diagnostycznych zaburzeń czynnościowych układu ruchowego narządu żucia; (3) rzetelności badań prowadzonych przez jednego obserwatora testów dynamicznych/statycznych oceniających ból w stawie skroniowo-żuchwowym i układzie mięśniowo-powięziowym; (4) rzetelności badań prowadzonych przez dwóch obserwatorów testów dynamicznych/statycznych oceniających ból w stawie skroniowo-żuchwowym i układzie mięśniowo-powięziowym. Grupę badanych stanowiło 123 dorosłych pacjentów, 24 mężczyzn i 99 kobiet. W stosunku do wszystkich sprawdzono: 1) czy wyrazili pisemną zgodę na uczestnictwo w opisywanym tu projekcie badawczym, 2) czy w ich przypadku została potwierdzona klinicznie diagnoza ZCURNŻ (zgodnie z przetłumaczoną oficjalnie i kulturowo zaadaptowaną polską wersją badawczych kryteriów diagnostycznych zaburzeń czynnościowych układu ruchowego n ; arządu żucia oraz osobno dla testów dynamicznych/statycznych oceniających ból w stawie skroniowo-żuchwowym i układzie mięśniowo-powięziowym), 3) czy nie zostały u nich stwierdzone choroby układowe wpływające na ZCURNŻ (fibromyalgia, niedoczynność tarczycy, toczeń ; rumieniowaty układowy, twardzina, choroba Parkinsona, borelioza, dystonia), 4) czy nie występowały u nich inne zaburzenia w obrębie głowy (ból neuropatyczny, napięciowy ból głowy, autonomiczne cefalgie, migreny, ból psychogeniczny, zapalenie mięśni, infekcje i urazy), 5) czy mieli ukończone 18 lat, 6) i czy odznaczali się taką znajomością języka polskiego, która gwarantowałaby dobre rozumienie pytań w czasie badania klinicznego oraz z kwestionariusza diagnostycznego. Piętnastu pacjentów nie spełniało powyższych kryteriów. U siedmiu z tych pacjentów zdiagnozowano ból związany z patologią miazgi, a ośmiu pacjentów nie zgłaszało bólu w obrębie twarzy, ale byli skierowani do UKS z powodu ograniczenia odwodzenia żuchwy lub bruksizmu. Dziesięciu pacjentów nie zgłosiło się do drugiego etapu badania. W ten sposób 98 pacjentów uczestniczyło w projekcie. Ich średni wiek wynosił 32.0 (± 13.5). W ramach projektu badawczego u każdego pacjenta przeprowadzono dwie wizyty diagnostyczne z przedziałem czasowym dziesięciodniowym. W czasie pierwszej wizyty pacjenci zostali przebadani przez koordynatora badania, a w czasie drugiej wizyty ; niezależnie przez koordynatora badania i drugiego specjalistę w zakresie zaburzeń czynnościowych układu ruchowego narządu żucia. W czasie obydwu wizyt badanie rozpoczynało osobiste wypełnianie przez pacjenta kwestionariusza osobowego BKD/ZCURNŻ, a następnie przeprowadzano badanie kliniczne zgodne z wytycznymi BKD/ZCURNŻ oraz testami dynamicznymi/statycznymi. Na pierwszej wizycie obserwator pierwszy dodatkowo przeprowadzał standardowy wywiad chorobowy (zgodnie z obowiązującą w UKS w Krakowie historią zdrowia i choroby).Rzetelność badania prowadzonego przez jednego obserwatora dla czynnego otwarcia bez bólu, czynnego otwarcia maksymalnego, biernego otwarcia maksymalnego, ruchu w bok oraz protruzji jest wzorcowa. Rzetelność badania wykonywanego przez dwóch obserwatorów dla większości wariantów ruchów żuchwy jest wzorcowa. Tylko dla czynnego otwarcia bez bólu WKW ustalono na poziomie od dobrego do umiarkowane. ; Rzetelności badania prowadzonego przez jednego obserwatora dla wszystkich wariantów występowania trzasków w czasie ruchów żuchwy jest wzorcowa. Rzetelność badania wykonywanego przez dwóch obserwatorów dla większości wariantów występowania trzasków w czasie ruchów żuchwy jest wzorcowa. Tylko dla trzasku w czasie ruchu bocznego w tę samą stronę, po której występuje trzask, WKW ustalono na poziomie od dobrego do umiarkowanego.Rzetelność badania wykonywanego przez jednego obse ; rwatora oraz przez dwóch obserwatorów dla większości wariantów występowania krepitacji w czasie ruchów żuchwy jest wzorcowa. Tylko dla krepitacji w czasie ruchu bocznego w tę samą stronę, po której występują krepitacje, WKW ustalono na poziomie od dobrego do umiarkowanego.Rzetelność badania wykonywanego przez jednego obserwatora dla części tylnej, środkowej oraz przedniej mięśnia skroniowego jest słaba. Badanie części górnej mięśnia żwacza odznacza się rzetelnością od umiarkowanej do dobrej. Natomiast rzetelność badania palpacyjnego części środkowej i dolnej jest słaba, podobnie jak i tylnej okolicy żuchwy oraz okolicy bocznej, która jest miejscem uciskanym w trakcie badania stawu skroniowo-żuchwowego. Występowanie bólu w trakcie badania palpacyjnego okolicy podżuchwowej i przyczepu tylnego jest za niskie, aby określić WKW. Badanie palpacyjne wewnątrzustne odznacza się rzetelnością od umiarkowanej do dobrej i wzorcowej. Rzetelność badania wykonywanego przez jednego obserwatora dla testów statycznych wykazuje rzetelność od umiarkowanej do dobrej. Dla dwóch testów dynamicznych poziom WKW prezentuje rzetelność od umiarkowanej do dobrej. Natomiast test dynamiczny zamykania odznacza się wzorcową rzetelnością. W przypadku rzetelności badania wykonywanego przez dwóch obserwatorów części tylnej, środkowej oraz przedniej mięśnia skroniowego oraz części górnej, środkowej i dolnej mięśnia ; żwacza, jak i tylnej okolicy żuchwy wartość WKW sytuuje się powyżej lub równa 0.4, co wskazuje na rzetelność od umiarkowanej do dobrej. Występowanie bólu w trakcie badania palpacyjnego okolicy ; podżuchwowej i przyczepu tylnego jest za niskie, aby określić WKW. Badanie okolicy bocznej odznacza się rzetelnością słabą. Badanie palpacyjne wewnątrzustne skutkuje rzetelnością od umiarkowanej do dobrej. W przypadku rzetelności badania prowadzonego przez dwóch obserwatorów testów dynamicznych/statycznych wyniki są takie same, jak dla rzetelności jednego obserwatora. Wszystkie testy statyczne wykazują rzetelność od umiarkowanej do dobrej. W odniesieniu do dwóch testów dynamicznych poziom WKW prezentuje rzetelność od umiarkowanej do dobrej. Natomiast test dynamiczny zamykania demonstruje rzetelność wzorcową. W przypadku rzetelności badania prowadzonego przez jednego obserwatora dla diagnozy postawionej według wytycznych BKD/ZCURNŻ wartość WKW sytuuje się poniżej 0.4, co wskazuje na słabą rzetelność diagnozy: ból pochodzenia mięśniowo-powięziowego oraz zapalenie stawu skroniowo-żuchwowego. Diagnoza bólu pochodzenia mięśniowo-powięziowego z ograniczonym odwodzeniem oraz przemieszczenie krążka stawowego z zablokowaniem wykazują rzetelność od umiarkowanej do dobrej. Natomiast rzetelność diagnozy przemieszczenie krążka stawowego bez zablokowania, przemieszczenie krążka stawowego z zablokowa ; niem i bez ograniczonego odwodzenia oraz zwyrodnienie stawu skroniowo-żuchwowego jest wzorcowa. Występowanie diagnozy artralgii jest za niskie, aby określić WKW. Rzetelność diagnoz postawionych na podstawie testów dynamicznych/statycznych jest od umiarkowana do dobrej. W przypadku rzetelności badania prowadzonego przez dwóch obserwatorów dla diagnozy postawionej według wytycznych BKD/ZCURNŻ wartość WKW sytuuje się poniżej 0.4, co wskazuje na słabą rzetelność diagnozy artralgii. Diagnoza zapalenia stawu skroniowo-żuchwowego wykazuje rzetelność od umiarkowanej do dobrej. Natomiast rzetelność diagnozy bólu pochodzenia mięśniowo-powięziowego, bólu pochodzenia mięśniowo-powięziowego z ograniczonym odwodzeniem, przemieszczenie krążka stawowego bez zablokowania, przemieszczenie krążka stawowego z zablokowaniem, przemieszczenie krążka stawowego z zablokowaniem i bez ; ograniczonego odwodzenia oraz zwyrodnienie stawu skroniowo-żuchwowego jest wzorcowa. Rzetelność diagnozy bólu głównie mięśniowo-powięziowego jest wzorcowa, a bólu głównie stawowego jest od umiarkowanej do dobrej. Rzetelność kwestionariusza osobowego BKD/ZCURNŻ określić można jako wzorcową.Przeprowadzone badanie rzetelności BKD/ZCURNŻ oraz testów dynamicznych/statycznych upoważniają do sformułowanych niżej konkluzji. 1. Rzetelność przetłumaczonej oficjalnie i kulturowo zaadaptowanej polskiej wersji badania klinicznego i kw ; estionariusza osobowego badawczych kryteriów diagnostycznych zaburzeń czynnościowych układu ruchowego narządu żucia jest zbliżona do podobnych badań przeprowadzonych na świecie, dlatego stosowanie BKD/ZCURNŻ jest uzasadnione w Polsce.2. Rzetelność badań za pomocą testów dynamicznych/statycznych jest zbliżona do badania palpacyjnego, co przemawia za ewentualnym włączeniem tych testów do ulepszonej wersji BKD/ZCURNŻ.3. Przeprowadzone badania potwierdzają, że wykonywanie trudnej technicznie palpacji wewnątrzustnej i wysoka częstotliwość pozytywnej odpowiedzi pacjentów prowadzi do pomyłek w określaniu podtypów diagnostycznych BKD/ZCURNŻ, więc to badanie powinno być wykluczone w nowej wersji BKD/ZCURNŻ.4. Niższa wartość rzetelności badania prowadzonego przez jednego obserwatora od rzetelności badań prowadzonych przez dwóch obserwatorów w odniesieniu do testów oceniających ból może świadczyć o fluktuacyjnym charakterze ZCURNŻ i dlatego u takich pacjentów zaleca się konserwatywne i mało inwazyjne metody leczenia. 5. Przetłumaczone na język polski i kulturowo zaadaptowane badawcze kryteria diagnostyczne zaburzeń czynnościowych układu ruchowego narządu żucia zostały zaakceptowane przez międzynarodowe konsorcjum zajmujące się określeniem standardów diagnostyki i leczenia w tym zakresie. Stanowią cenny instrument umożliwiający dokonywanie porównań skuteczności stosowanych metod diagnostyc ; zno-terapeutycznych.
Place of publishing:
Level of degree:
Degree discipline:
Degree grantor:
Promoter:
Date issued:
Identifier:
Call number:
Language:
Access rights:
Object collections:
Last modified:
Nov 22, 2023
In our library since:
Nov 13, 2013
Number of object content hits:
33
Number of object content views in PDF format
0
All available object's versions:
http://dl.cm-uj.krakow.pl:8080/publication/3640
Show description in RDF format:
Show description in OAI-PMH format:
| Edition name | Date |
|---|---|
| ZB-118791 | Nov 22, 2023 |
Objects
Similar
Osiewicz, Magdalena
Brzyski, Piotr
Loster, Jolanta
Wpływ bólu na funkcje poznawcze i jakość życia pacjentów z zaburzeniami czynnościowymi narządu żucia
Biegańska-Banaś, Joanna
Kibil, Wojciech
Gregorczyk-Maga, Iwona
Porter,Robert S. (ed -in-chief) Kaplan,Justin L.(senior assistant ed ).
Głowacka, Edyta
